„Grillowanie jest bardzo zdrowe, ale pod pewnymi warunkami”. Odcinek specjalny 1

Monika Rachtan
Zapraszam Cię do wysłuchania podcastu. Po pierwsze Pacjent. Dzień dobry. Monika Rachtan witam Państwa bardzo serdecznie w specjalnym odcinku podcastu. A myślę, że kiedy ten odcinek będzie emitowany, to już programu. Po pierwsze Pacjent. Jestem dzisiaj w kuchni. Jest moim gościem. Jest ze mną pan doktor Roland Kadaj Lipka Witam serdecznie, Panie doktorze.

Roland Kadaj Lipka
Witam serdecznie, witam serdecznie Państwa. Mam nadzieję, że w tych nietypowych okolicznościach będę mógł powiedzieć kilka ciekawych rzeczy.

Monika Rachtan
Bo spotykamy się tutaj przede wszystkim dla pacjentów, żeby powiedzieć kilka ciekawych rzeczy na dziś. Otwieramy sezon letni, sezon grillowy, więc przygotujemy coś zdrowego, o co Państwo będą mogli też przygotować na swoich spotkaniach z przyjaciółmi, ale także porozmawiamy o sprawach wakacji, o tym jak spakować apteczkę, no i o takich różnych przygodach, które nas w te wakacje mogą spotkać ze strony. No właśnie, gastro antropologicznej, bo nie powiedziałam, że pan doktor jest gastroederologiem. Czym zajmuje się ten specjalista?

Roland Kadaj Lipka
To jest pytanie, które często mi zadają osoby. W ogóle samo słowo gastroederolog jest takim bardzo takim trudnym słowem i nie bardzo wszyscy wiedzą, czym się zajmujemy. Nie jesteśmy chirurgami, natomiast też jesteśmy poniekąd tą specjalizacją zabiegową, jeżeli chodzi o lekarza, ale przede wszystkim zajmujemy się przewodem pokarmowym, całym przewodem pokarmowym od początku do końca, jego diagnostyką, chorobami, czynność owymi, problemami z zakresu żołądka i jelit, trzustki, wątroby, przełyku. Jest to bardzo szerokie spektrum różnych chorób, dolegliwości, którymi staramy się zaradzić.

Monika Rachtan
OK. I od razu zapytam o to, o co mogą chcieć zapytać pacjenci. Czyli kiedy do chirurga, a kiedy właśnie do pana doktora?

Roland Kadaj Lipka
Do chirurga? Wtedy, kiedy przede wszystkim trzeba wyciąć różnego rodzaju stany ostre, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, wtedy oczywiście do chirurga. Natomiast wszystkie rodzaju problemy przewlekłe bóle brzucha czy nawet strony ostre, nie wymagające interwencji chirurgicznej to przede wszystkim wtedy zapraszamy do nas.

Monika Rachtan
OK. Spotykamy się w kuchni, więc chyba coś będziemy gotować. Ja sobie tak dłubię tego granata, bo go czyszczę, ale my dziś będziemy gotować coś, co Państwo mogą gotować, usmażyć bądź upiec, bądź grillować na swoich Grill. Zależy jakie to grille są, więc może pan doktor na początku powie, co pan doktor przygotował, a potem ja opowiem o moich potrawach.

Roland Kadaj Lipka
Tak, ja nie jestem kucharzem profesjonalnym przede wszystkim, ale będę starał się przygotować przede wszystkim zdrowe, Takie, które z punktu widzenia gastro entera loga mogą być spożywane przez pacjentów i w sposób jak najbardziej przystępny. Mam nadzieję, że tym się uda. Co dzisiaj będę dla Państwa szykował? Przede wszystkim ja zajmę się tak, jak rozmawialiśmy. To ja zajmę się tą częścią mięsną. Czyli już to sobie wyjąłem. Chwilkę wcześniej zacząłem przygotowywać marynaty łososia mielonego marynowane w marynacie z sosu sojowego, miodu i. Czyli bardzo lubię ten przepis, bo jest bardzo lekki i bardzo prosty. Przede wszystkim w lodówce już mi się marnuje kurczak, taki bardziej w stylu tajskim. Myślę, że zrobimy potem szaszłyki, do tego jakąś lekką sałatkę. Myślę, że to będzie takie mój pomysł na taki letni, zdrowy, letni posiłek.

Monika Rachtan
Bardzo dziękuję za wyjaśnienie i opowiedzenie o tych wszystkich potrawach. Ja to ja będę gotować z uwagi na to, że u mnie z mięsem trudno, ale owoce morza i ryby jem, więc chętnie spróbuję tego łososia, bo to wszystko brzmi bardzo pysznie. To u mnie będą krewetki z ananasem. Takie szaszłyki, które można przygotować w 5 minut, kiedy goście mówią o, będziemy za chwilę. Te szaszłyki są naprawdę dobrym wyborem, pod warunkiem tylko, że mamy za marynowane w lodówce. Dzień wcześniej natomiast zrobię też szparagi, bo chciałabym pokazać, że warzywa na grillu jednak mają swoje miejsce i że można coś pysznego z nich zrobić.

Roland Kadaj Lipka
To powinno być główne miejsce moim zdaniem.

Monika Rachtan
To tak jest, bo grilla jednak zazwyczaj są mięsa i widzimy to chyba na grilla Polaków, a jednak warzywa też tam mogą się znaleźć. Są też, no i przede wszystkim bardzo zdrowe.

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak. Przede wszystkim grill jest trochę trzeba obalić mit. Tak, bo moim zdaniem grillowanie jest wbrew pozorom bardzo zdrową formą przygotowania posiłków. Oczywiście jeżeli spełnimy kilka warunków. Przede wszystkim to, co na tym grillu się znajdzie, czyli nie robimy. Staramy się przynajmniej unikać tych tłustych, najbardziej tłustych potraw kiełbasy tłuste czy tłuste karkówki. No może to niekoniecznie, ale raczej warto, żeby na tym grillu znalazł się, znalazł się ryba, znalazł się drób, ewentualnie warzywa, którym można sobie świetnie urozmaicić posiłek. To przede wszystkim warzywa grillowane. Po pierwsze są zdrowe, nie tracą wartości odżywczych tak bardzo jak np. gotowane i przede wszystkim mają dużo takich walorów smakowych, więc to jak najbardziej można sięgnąć po pieczarki, szparagi. O których wspomniałaś, tudzież papryka, cukinia, bakłażan to jak najbardziej możemy zrobić bardzo fajne i bardzo smaczne potrawy i zachwycić naszych gości.

Monika Rachtan
No właśnie też grilluje ser o tym wcześniej. Jestem serową dziewczyną, więc tak grilluje ser feta i grilluje ser halloumi i też można je fajnie doprawić warzywami, to wtedy wszystko jest takie. No właśnie nieoczywiste. Goście często są zaskoczeni, jak przychodzą na grilla i mówią ale dlaczego ten ser feta w folii i jeszcze tam dodajesz pomidory, cebulę? Czy to w ogóle będzie dobrze smakowało? Okazuje się, że to jest najlepsze danie na grillu, ale właśnie wracając z tego grillowania. Powiedz mi, panie doktorze. Panie doktorze, czy pan doktor mógł mi powiedzieć, czy takie grillowanie w sensie jaki ten grill będzie mamy grilla gazowe. Czy to ma znaczenie z takiego punktu właśnie tego, co nam się potem po tym grillowaniu może działać z naszym układem pokarmowym? Czyli że lepiej wybrać grill elektryczny, bo wtedy jest większa pewność, że dwóch nas nie będzie bolał.

Roland Kadaj Lipka
Są przede wszystkim obecnie. Kiedyś przede wszystkim były te grille węglowe i problem do takiej jak myśmy te pokarmy na tych nie przygotowywali, ale często były spalone, spieczone, zwęglone, niemalże czasami czarna kiełbasa i wszyscy mówiła super, żołądek super, bo z węglem to jest mit, tego nie robimy. Natomiast przede wszystkim obecnie węglowy też może być. Oczywiście jeżeli wiemy, jak go prawidłowo zrobić, raczej żeby były dobrze rozpalone w wysokiej temperaturze. Może nie bezpośrednio nad ogniem, niebezpieczniej nad żarem, ale zdecydowanie łatwiej. Moim zdaniem dzisiaj prościej jest wybrać sobie grill elektryczny albo gazowy. Na te gazowe grilla jest super przygotowane. Są potrawy, są, nie jest pieczone. Przede wszystkim te potrawy z grilla nie są takie tłuste. One są często pozbawione w etapie a czasie w czasie przygotowania potrawy, więc jest dużo lepsze rozwiązanie niż smażenie, na przykład smażenie. Smażenia nie lubimy jako gaz, a grillowanie jest jak najbardziej może być tudzież pieczenia.

Monika Rachtan
No a jak się jednak zdecydujemy na to grillowanie, grillowanie z węglem i okaże się, że to nasze potrawy. No i były takie najlepsze dla naszego układu pokarmowego, to po pierwsze czego możemy się spodziewać, co nam się może wydarzyć po takim po takim mocnym grillowaniu? A 2 Jak sobie z tym poradzić? Jakoś się zabezpieczyć?

Roland Kadaj Lipka
Przede wszystkim starajmy się nie jeść dużo, bo to jest kluczowy problem, bo nawet nie jest dużym największym problemem to co zjemy i w jaki sposób zjemy, a przede wszystkim to ile tego zjemy. Tak więc to też jest ten czas, wagę, że przygotowując potrawy na grillu należy jeść dużo. To bądź normalny posiłek nie powinien być w miarę możliwości zbyt późno. Nie trzy kiełbasy, nie karkówki jeszcze przede wszystkim. Co do tego grilla jeszcze zjemy tudzież wypijemy, bo na to trzeba zwrócić uwagę, żeby nie starać się przynajmniej nie spożywać alkoholu czy ciężko strawynych potraw, bo to też jest bardzo, bardzo ważne. Niestety, bo to jest głównym problem. Często przejedzenie, a nie nawet to co zjemy jest największym problemem. Więc jeżeli już zadbamy o to, żeby to z tego grilla, to potrawy były jak najmniej lepszej jakości, żeby one były nie spieczone, nie spalone. No to właśnie zwróćmy też uwagę przede wszystkim na ilości, bo to jest bardzo ważna rzecz, A jeżeli już się tak zdarzyć, że przesadzimy, no to przede wszystkim.

Roland Kadaj Lipka
No to nieładnie jest. Przez jakąś dłuższą chwilę trzeba dać odpocząć temu pokarmowego, pić wodę, nawodnić organizm, Ewentualnie jeżeli są jakieś silne dolegliwości bólowe być można się wspomóc lekami takimi albo dostępnymi, żeby te dolegliwości zniwelować. Oczywiście można to można, można to zrobić. A jeżeli to się przedłuża i nie ustępują samoistnie, potem po kilku godzinach, no to wtedy warto się zwrócić do specjalisty.

Monika Rachtan
To ja przed kolejnym pytaniem puszczę pana doktora do lodówki jak zmierza. Ale zapytam też o taką sytuację, jeżeli chodzi o pana doktora. Zdarzyło się kiedyś, że pacjent przyjechał do pana doktora z takiego grilla z jakimś takim ciężkim problemem. Czy np. jakaś grupa osób, która nie choruje na jakiś choroby przewlekłe powinna szczególną uwagę zwrócić na to, co w trakcie tego grilla spożywa i czy może się wydarzyć coś takiego nieoczekiwanego?

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak To się. Niestety w tych okresach takich około majówki, owych dłuższych weekendów to się zdarza. To niestety jest takie dosyć częste, kiedy konsultuje pacjentów w tym okresie lub około tego okresu. Przychodzą pacjenci, którzy mówią, że niestety, ale przesadzili. NIWA Dosyć. Uwaga Jeżeli pacjenci mają kamicy pęcherzyka żółciowego, jeżeli nie jest za dużo albo niestety tłustych potraw, bo to niestety sprzyja wyrzutem żółci do przewodu pokarmowego czy.

Monika Rachtan
Co to znaczy tam.

Roland Kadaj Lipka
Bo w sensie takim, jeżeli mamy w języku życiowym gromadzi się żółć, tak roboczo to nazywając. W związku z powyższym. Ono służy nam do trawienia w sytuacji, kiedy jem dużo ciężkostrawny potraw tłuszczowy bogatych tłuszcze. To jedna z przewód pokarmowy musi sobie z tym poradzić. Związku z tym. On uzupełnia enzymy trawienne właśnie wyrzucając żółć do przewodu pokarmowego. I niestety w tych sytuacjach może tak się zdarzyć, że np. jeżeli są jakieś drobne złogi, to one się przemieszczają do do dróg żółciowych.

Monika Rachtan
Czyli jakby takie pozbierane kuleczki.

Roland Kadaj Lipka
Kamyczki, mówiąc wprost takie kamyczki nazwijmy to utrudnią odpływ i wtedy może być stres czy ostre zapalenie, czy pęcherzyka żółciowego czy dróg żółciowych możemy się zdarzyć najgorszych, bo ostre zapalenie trzustki to jest bardzo poważna choroba, która niestety może takie sytuacje się zdarzyć, w szczególności jeżeli do tego spożywamy np. alkohol. Więc na to trzeba zwrócić uwagę.

Monika Rachtan
Powiedział pan doktor o tej trzustki. Wydaje mi się, że to jest taki narząd, którego choroby wszyscy my się w Polsce boimy, bo ta trzustka też na choroby nowotworowe trzustki jest taka przez pacjentów postrzegana jako choroba, która może zagrażać ich życiu. I jak to właśnie jest? Które schorzenia trzustki są takie najbardziej niebezpieczne? A być może jak dbać o zdrowie tej trzustki co pacjenci?

Roland Kadaj Lipka
Niestety te słowo trzustka tudzież choroby trzustki, a to jest mój konik. Więc pacjenci bardzo często słysząc hasło choroby trzustki już myślą, że to jest wyrok niemalże tak. Jeszcze nie wiemy jaka to jest choroba, ale to już jest wyrok. To już jest problem, bo to jest cząstka. Wszyscy wiemy, że jak ktoś ma jakąś chorą trzustka, to już trzeba się, żeby ze światem to to nie jest prawda przede wszystkim, bo chorób trzustki jest bardzo dużo. Przede wszystkim najgorszych, takich ostrych stanów. To są ostre zapalenia trzustki wywołane. Najczęściej spożywają alkoholu. Wcale nie trzeba być alkoholikiem, żeby mieć ostre zapalenie trzustki. Czasami u niektórych pacjentów zdarzają się takie stany nawet po spożyciu jednego piwa czy przysłowiowego kieliszka wina. Dlatego czasami ciężko się przed tym ustrzec, ale możemy o to zadbać właśnie rzadziej, spożywając mniej tłuste pokarmy. O tym warto pamiętać. Oczywiście jest cała masa różnych innych chorób, które mogą. Mogą być stany przewlekłe czy jakieś drobne torbiele, czy oczywiście te gorsze choroby nowotworowe. Ale wszystkim się nie bać, jeżeli cokolwiek.

Roland Kadaj Lipka
Nas niepokoi, to wtedy zapraszam do mnie, do kolegów, czas się skonsultować. I być może wcale ten problem, który się martwimy nie jest aż tak poważny. Wymaga tylko nadzoru, a dbać ma przede wszystkim dietą, stylem życia, właściwym odżywianiem, aktywnością fizyczną. O tym trzeba zawsze pamiętać.

Monika Rachtan
Ale to ja zapytam jeszcze o takim trochę moim zdaniem mit, bo pan doktor nie użył tego sformułowania, że należy stosować dietę lekkostrawna jak mamy takie problemy, ale jednak w tych zaleceniach często pojawia się takie słowo dieta lekkostrawna, .

Roland Kadaj Lipka
lekko lekkostrawna to jest takie trochę sformułowanie, które niby wszyscy wiemy czym jest, ale nikt tego nie widział. I to jest coś, co jest dobre dla każdego. Każdy z nas ma inne nawyki żywieniowe, więc zawsze jeżeli rozmawiam z pacjentami, staram się dopytać jak te nawyki żywieniowe wyglądają. Nie dla każdego jest to wygląda inaczej. Dla jednego normą jest spożywanie jednego posiłku dziennie raz do pełna, dla innego normą jest niejedzenie Wcale albo jakieś posty, albo albo. Jedzenie bardzo często różnych rodzajów pokarmów i dlatego warto na to zwrócić uwagę. I pytanie. Dieta lekkostrawna ze wszystkim Tak jak podałem nie ma idealnej odpowiedzi. Obecnie przyjmuje się, że synonimem zdrowej diety jest dieta śródziemnomorska, czyli jednak te częstsze posiłki 4 5 razy na dobę, duża ilość warzyw, owoców, mięso też się może znaleźć w tej diecie, Natomiast mięso no nie codziennie też jest ważne, a mięso nie codziennie. Im się nie codziennie musi jeść wędlinę, nie codziennie musi mieć czerwone mięso. Na to też warto zwrócić uwagę, a przede wszystkim to to jeść częściej i mniej na to.

Roland Kadaj Lipka
No to myślę, że to jest takie remedium tej diety łatwotrawnej.

Monika Rachtan
No tak. Naszym wstępem do rozmowy była taka trochę edukacja związana z tym, co zrobić, żeby jeść zdrowiej, żeby uchronić się przed chorobami. Ale zapytam, proszę spokojnie.

Roland Kadaj Lipka
Pozwolę sobie tutaj w międzyczasie przygotować się, bo odpowiadać na pytania podzielności uwagi to jakby nie patrzeć.

Monika Rachtan
OK, to ja zapytam jeszcze o to bo powiedział pan doktor o tej diecie śródziemnomorskiej. Ja myślę, że wiele osób będzie miało tą przyjemność z tej diety za chwilę korzystać będąc na wspaniałych wakacjach i zapytam o spakowanie tej apteczki na wakacje. No my oczywiście bierzemy plastry, mamy dzieci, tego typu rzeczy, no ale leki warto się wyposażyć i czy to gdzie jedziemy ma znaczenie jak ta apteczka powinna być skonstruowana?

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak. Przede wszystkim to warto przede wszystkim mieć ze sobą leki. Przede wszystkim warto wiedzieć, gdzie jedziemy, bo każdy z nas. Wakacje troszeczkę inaczej. Taka anegdota to moja żona zawsze sprawdzać. Jest apteka, gdziekolwiek jedziemy, więc to jest taki typ. I to jest bardziej z lekarzem, Nie moja żona, nie z lekarzem. Natomiast zawsze sprawdzać jest najbliższa apteka. Ale to też nie jest pozbawione sensu, bo to wtedy możemy wiedzieć, co musimy ze sobą zabrać. Bo jeżeli jedziemy do miejsca cywilizowanego, gdzie nawet czy za granicą są różne sytuacje, więc jeżeli mamy bliskość dostępu do służby zdrowia, to nie musimy zabierać całej torby różnego rodzaju medykamentów ze sobą. Natomiast jeżeli jedziemy gdzieś dalej, to warto już o tym o tym pomyśleć, że tej apteki nie ma za rogiem. Za to jakby na to zwrócił uwagę i zawsze dzisiaj przygotowują się do wyjazdów. Na to zwracamy uwagę bardzo dużo. Jak to przygotować? Przede wszystkim, tak jak powiedziałem, pytanie gdzie jedziemy? Co nas może tam spotkać w tej sytuacji?

Roland Kadaj Lipka
No oczywiście wszystkiego rodzaju choroby, infekcje, które możemy nawet przywieźć z Polski, czyli.

Monika Rachtan
Czyli jakie? Choroby.

Roland Kadaj Lipka
Przeziębienia, różnego rodzaju katary, udary słoneczne tak to w cudzysłowie nazywając, musimy się wyposażyć przede wszystkim w leki przeciw gorączkowe, przeciwzapalne, te wszystkie dostępne, takie bez recepty, leki przeciwbólowe kluczowe warto jest w swojej aptece z różnych powodów się o to zadbać. Środki opatrunkowe to podstawowe. Zawsze też warto mieć ze sobą, żeby w sytuacji, kiedy coś się dzieje, móc sobie z tą sytuacją poradzić. Przede wszystkim, ale też jeszcze warto zwrócić uwagę, czy nie potrzebujemy np. dobrego ubezpieczenia. O tym też warto wspomnieć. Tak wyjeżdżając za granicę nie bagatelizować sprawy ubezpieczenia zdrowotnego. To jest duże. Bardzo ważna kwestia, że po pierwsze nie. Czy mam nadzieję, że państwo wiedzą, a jak nie, to ci powiem, że jest coś takiego jak Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego EKUZ. Na terenie Unii Europejskiej jesteśmy ubezpieczeni, natomiast taką kartę trzeba sobie samodzielnie wyrobić przez internet. Najprościej. Ja ostatnio to robiłem, powiem szczerze i trwało to 15 minut. Na stronie internetowej taką kartę sobie zamówiłem i przyszła pocztą do moje skrzynki pocztowej. I z taką kartą ubezpieczenia zdrowotnego możemy na terenie Unii Europejskiej być ubezpieczeni.

Roland Kadaj Lipka
To jest ważne, bo możemy korzystać z takiej samej opieki zdrowotnej, jaka jest w danym kraju. Dodatkowo, jeżeli wyjeżdżamy w sposób zorganizowany lub mniej. Warto ubezpieczyć się dodatkowo

Monika Rachtan
Po co to zrobić? Z jednej strony mamy Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, czyli ona generalnie gwarantuje nam dostęp do opieki medycznej. Jestem młodą osobą, raczej nie planuję żadnych poważnych chorób. Nie wiem, co mi się może wydarzyć. Mogę złamać nogę, mogę się zacząć. Narażam gotując coś i skorzystam z tej opieki, którą daje mi EKUZ. A po co to ubezpieczenie? Jeszcze dodatkowe?

Roland Kadaj Lipka
Po pierwsze pytanie gdzie jedziemy? Bo jeżeli jedziemy do kraju, gdzie tak jak ktoś by przyjechał do Warszawy, to wtedy faktycznie opieka zdrowotna jest dobrze rozwinięta. Tam w każdej chwili możemy się zgłosić na SOR i tam pomoc uzyskamy. Natomiast jeżeli pojedziemy do kraju, gdzie ta opieka publiczna nie jest najwyższych lotów, tak nazwijmy. Często jest tak, że nawet np. na różnego rodzaju wyspach czy na różnych takich turystycznych miejscowościach jest bardziej rozwinięta opieka prywatna. I warto na to zwrócić uwagę i dobierając ubezpieczenie. Czy np. właśnie ten zakres ubezpieczenia obejmuje każdą formę np. opieki zdrowotnej, czyli publiczną i prywatną? Na to zwrócić uwagę, przy czym ta dostępność. Druga sprawa nie warto tracić na wakacjach czasu, bo to też jest ważny aspekt. Dlaczego nie? Często, jeżeli to problemy nie są zbyt poważne, coś nam się stanie, przywrócimy się czy się leczymy, to nie jest to najczęściej powód, dla którego musielibyśmy te wakacje przerwać. Więc wydaje mi się, że warto wtedy tę opiekę prywatną, żeby sobie nie tracić czasu z małymi dziećmi. To są wszystko takie problemy czysto ludzkie, więc warto na zwrócić uwagę.

Roland Kadaj Lipka
A jeszcze z takich rzeczy ważnych, których zawsze ja dopytuję przy ubezpieczeniu, to jak wygląda czy transport do Polski, przypadku, kiedy coś nam się stanie takiego, że nie możemy wrócić rejsowym samolotem do nieustannie muszą być aż tak poważne rzeczy, ale wystarczy, że zrobimy nogę w jakimś takim miejscu, że nie możemy nogi zgiąć i w tej sytuacja, bo skręcimy. Nagle się okazuje, że nie jesteśmy w stanie wsiąść do samolotu. I wtedy z tym sobie W tej sytuacji wymagany transport medyczny. Więc warto, żeby nasze ubezpieczenie obejmowało również transport medyczny do Polski, że nie będzie często nie będziemy z niego często korzystać. Oczywiście o tym zakresie zawsze zdecyduje finalnie nasz ubezpieczyciel, ale w sytuacjach, kiedy faktycznie nie możemy wsiąść do samolotu, może nam to uratować życie, nasze portfele, bo nie jest to kolosalnie drogie. To kosztuje bardzo dużo pieniędzy i warto o tym pomyśleć. A jeżeli chodzi o składkę ubezpieczeniową nie zwiększa to jej jakoś szczególnie.

Monika Rachtan
Że to jest kwestia, którą sobie myślę, też jest ważna, bo kiedy chorujemy choroby przewlekłe, to myślimy, że mamy opieką w Polsce, jesteśmy zaopiekowanie. Nasz lekarz wypisał nam receptę, powiedział nam np. w chorobie gastroendokrynologiczne, jakie leki możemy przyjmować. Ale też chyba często jest tak, że kiedy właśnie na te wakacje jedziemy, to te ataki czy jakieś takie sytuacje, których my się nie spodziewamy w przebiegu tej choroby przewlekłej mogą się pojawić, jesteśmy w nowym miejscu, inne otoczenie, inne czynniki, z którymi dotychczas nie mieliśmy styczności, no i też jakieś problemy mogą się pojawić. I ta opieka specjalistyczna, czyli nie tylko taki zwykły SOR, ale właśnie lekarz, specjalista, na przykład Gastroenterolog, może być nam potrzebne.

Roland Kadaj Lipka
Po pierwsze jest kilka aspektów. Tak, Po pierwsze mogą nam się skończyć leki, mogą nam się zgubić w bagażu. No właśnie, to są takie rzeczy, Więc ja też często wypisuję np. pacjentom zaświadczenia, że mogą leki przewozić za granicę i po co one są dla pacjentów i bierze je najczęściej w języku angielskim. Właśnie po to, żeby pacjenci byli na wszelki wypadek zabezpieczeni, że mogą bezpiecznie jakiś lek przewieźć przez granicę. Pacjenci z cukrzycą wymagają insuliny, która często musi być przechowywana bardzo specyficznych warunkach. Tak, w lodówce nie zawsze te warunki sam, więc może tak się zdarzyć, że z jakiegoś powodu np. potrzebujemy wypisać sobie leki zagranicą tak żeby je dostać, żeby wykupić. Więc warto mieć tą opiekę specjalistyczną, również dostępną w tym zakresie. Więc też pamiętajmy, żeby zabrać ze sobą możliwie dokumentację medyczną. Jeżeli chorujemy przewlekle to warto poprosić swojego lekarza zaświadczenie. Pacjent taki przyjmuje takie i takie leki, bo jeżeli pacjent przyjedzie i po prostu tak mówiąc wprost, czy poprosi o jakieś leki, być może też tej pomocy nie uzyskać, więc takie jakby tego oczekiwał.

Roland Kadaj Lipka
Więc pamiętajmy, żeby zabezpieczyć się na wszystkie możliwe ewentualności po to, żeby ten urlop był jak najbardziej przyjemny dla nas przed wszystkimi, żebyśmy nie musieli mieć jakiś przykrych sytuacji.

Monika Rachtan
My oprócz tego, że staramy się przekazać Państwu wiedzę, to też staramy się coś ugotować. Więc ja wolę przesunąć pana doktora troszeczkę, bo ja.

Roland Kadaj Lipka
Już kończę tutaj, więc.

Monika Rachtan
Palnika, więc nie chciałabym.

Roland Kadaj Lipka
Zamieńmy się szybko miejscami.

Monika Rachtan
Pana doktora ubrudzić. No właśnie, no bo tak, te leki i to wszystko wydaje się takie dość istotne, że my sobie o tym nie myślimy. Z tym bagażem, no przecież to jest taka prosta sprawa. A gdzie pan doktor chowa gdzieś leci ?

Roland Kadaj Lipka
Różnie, część najczęściej w bagażu podręcznym. Mimo wszystko z uwagi, że podróżuję z dziećmi, to zawsze zawsze mam je w bagażu podręcznym, natomiast często część chowam po prostu w bagaż rejestrowany. Ale jeżeli takie rzeczy w każdej chwili można kupić, to najczęściej nie jest to żaden problem.

Monika Rachtan
Okej, okej, jeszcze pomyślałam o jednej rzeczy, która jest taka istotna, bo pan doktor powiedział, że wszystko zależy od tego, gdzie my jedziemy. Pomyślałam, że czasem może być tak, że przecież jedziemy w taką podróż, gdzie na sto procent będziemy narażeni na jakieś różne czynniki środowiskowe, które mogą np. u nas wywołać alergię. Możemy mieć z czymś styczność, czegoś, z czym nigdy jeszcze nie mieliśmy styczności i to alergia może się pojawić. Czy w tą stronę też warto myśleć?

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak. Przede wszystkim moim zdaniem też nie. Nie warto robić na własną rękę, bo to jest moim zdaniem złudne. Ja wiem, że wszyscy jesteśmy lekarzami, w szczególności przy różnego rodzaju imprezach rodzinnych, to temat zdrowia jest tematem zawsze aktualnym. Natomiast moim zdaniem, jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości, przede wszystkim zwróćmy się do naszego lekarza pierwszego kontaktu. Być może będzie w stanie nam wypisać jakieś leki na wszelki wypadek w sytuacji, kiedy nas dopadnie Cię sytuacja alergiczna czy jakaś biegunka podróżnych.

Monika Rachtan
Lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Przepraszam, że wchodzę w słowo jako takiego lekarza, który nam niewiele może zaproponować, a okazuje się, że ten lekarz POZ nawet w przypadku takich podróży, no to jest strasznie cenny lekarz, który może państwu taką receptę zapisać i państwo będą się czuli bezpiecznie podczas tej podróży.

Roland Kadaj Lipka
Lekarz pierwszego kontaktu moim zdaniem jest najważniejszym lekarzem chyba jeśli chodzi o opiekę zdrowotną, bo po pierwsze, jak sama nazwa wskazuje, jest on lekarzem pierwszego kontaktu. To naprawdę bardzo dobrze Specjaliści, którzy mają bardzo szeroką wiedzę i oni przede wszystkim powinni się nami opiekować. Nawet jeżeli mamy chorobę przewlekłą, to oczywiście chodzimy do tych poradni specjalistycznych. Ja też przyjmuję pacjentów w poradni specjalistycznej, ale po pierwsze dostępność tych wizyt, sam sobie zdaję z tego sprawę, nie jest tak optymalne, jak byśmy sobie tego życzyli i często ja daję jakieś zalecenia i reaguję w sytuacjach, kiedy coś się dzieje bardzo krytycznego. Natomiast jeżeli pacjent czuje się dobrze i wymaga jakiegokolwiek kontroli tudzież nadzoru, to ten nadzór jest prowadzony właśnie przez lekarzy pierwszego kontaktu, więc nie lekceważmy jego roli. Wydaje mi się, że to jest naprawdę bardzo istotny aspekt, a przede wszystkim w takich sytuacjach codziennych, kiedy właśnie chcemy pojechać, gdzieś, wyjechać, warto z takiej pomocy skorzystać.

Monika Rachtan
No to ja myślę, że tutaj uwaga w ramach podstawowej opieki zdrowotnej to jest bardzo ważny specjalista i to jest też taki lekarz bliski rodzinie, który powinien tą rodzinę znać, zazwyczaj ją zna, opiekuje się też innymi członkami rodziny, więc też łatwiej mu jest to leczenie prowadzić i też od tych innych członków rodziny może się czegoś dowiedzieć. Także myślę, że to cenne, żeby. Przepraszam, ja tutaj przejdę z patelnią na sprawę, żeby przy pomocy tego lekarza korzystać i nie tylko myśleć o nim w aspekcie przepisywania recept, powielania recept od specjalistów.

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, oczywiście, że tak. Myślę, że warto, żeby to dobrze wybrzmiało, żebyśmy nie bagatelizowali tej roli, przede wszystkim też zwracać się do tego lekarza w każdych tego typu problemach, również. Właśnie kiedy, co zabrać, jak się przygotować na jakiś wyjazd? Warto na to zwrócić uwagę.

Monika Rachtan
No dobrze, a jeszcze zapytam o to przygotowanie pomocy, bo wcześniej też trochę rozmawialiśmy o tym, jaki temat będziemy poruszać. I mówił pan doktor o tym, że takim problemem dość istotnym jest biegunka podróżnych i co w ogóle z tym fantem zrobić? Czy w jakiś sposób można specjalnie przygotować, żeby żeby te wakacje były miłe i przyjemne i żeby ona się nie pojawiła? Albo że warto się szybko zwalczyć, kiedy ona się pojawi?

Roland Kadaj Lipka
Przede wszystkim pierwsze pytanie czym jest biegunka podróżnych? No bo to jest czy to nazwiemy to Klątwą Faraona, czy klątwą Monte Zuma, tudzież jakimś innym określeniem właściwym dla danego rejonu. Jakby nie patrzeć jest to najczęściej kontakt z obcymi problemem jelitowe.

Monika Rachtan
Czyli wchodzimy w nowe środowisko.

Roland Kadaj Lipka
Chodzimy nowe środowisko, wypijemy wodę, która ma w sobie inny skład bakteryjnej niż ta, którą pijemy na co dzień. Jest jakiś pokarm, który jest inny? Po prostu tak jest i często jest to nasza reakcja obronna organizmu i że pojawia się ta biegunka, pojawia się samopoczucie. Więc warto o tym wiedzieć, gdzie jedziemy? O tym też, jak już wspomnieliśmy, lekarza pierwszego kontaktu być może jest w stanie zaradzić wcześniej. Możemy jakieś ze sobą leki rozkurczowe, pić dużo wody, wiedzieć, że jak gdzieś jesteśmy i może taka sytuacja wystąpić, żebyśmy mieli zapas wody. Bo przede wszystkim coś, co jest najgorsze czy biegunce, to nie jest sam fakt tej biegunki, mimo że ona nie jest zbyt przyjemna. Natomiast odwodnienie i zaburzenia elektrolitów. Czyli warto kupić sobie w aptece elektrolity, mieć je ze sobą rozpuszczalne w wodzie. Jak gdzieś jesteśmy mieli ze sobą zapas wody, żeby w sytuacji trudnej uzupełnić niedobory wody. Raczej też Ja zalecam unikania leków zapierających, czyli takich leków, które mają zatrzymać nam biegunkę w danej chwili z tego względu, że paradoksalnie nie wiemy tak do końca co nam jest, bo być może owszem, może to być kontakt tylko i wyłącznie z obcą, taką flora jelitową , bo tak się powinno mówić, natomiast często być może jest to jakiś patogen, który jednak jest chorobotwórcze i w momencie, kiedy jest biegunka zostać wydalany organizmu w związku z tym.

Roland Kadaj Lipka
Stosując leki, które tą biegunkę hamują, możemy paradoksalnie zrobić sobie większą krzywdę. Więc raczej leki zapierające to wtedy, kiedy potrzeba dojechać do lekarza albo samolotem wrócić do domu. więc a najczęściej te choroby tego typu mijają dosyć szybko te ostre objawy. Jeżeli to nie jest jakaś poważna przyczyna, to one mijają w przeciągu kilku godzin doby. Najczęściej już się wtedy już czujemy lepiej uzupełniamy płyny, natomiast ostre objawy już częściej i wtedy często już mijają.

Monika Rachtan
OK, to ja jeszcze zapytam o taką jedną. Rozmawiamy tutaj o tym, jak się spakować do lekarza i tak dalej, i tak dalej. Bardzo się pan doktor denerwuje, kiedy pacjent przychodzi do pana doktora i ma już przepis na to, co pan doktor powinien zrobić.

Roland Kadaj Lipka
Bo to jest trudne pytanie. No to niestety żyjemy w czasach doktora Googla i pielęgniarki Wikipedii. To jest niestety takie nasze czasy i wydaje mi się, że każdy z nas przede wszystkim jeżeli ma jakąkolwiek przypadłość to pierwsze co to google i piszemy tam co tam jest, co z biegunką itd. Niestety te rady często są nietrafione, więc ja zachęcam, żeby podchodzić do tej rzeczy z dużą dozą jednak krytycyzmu. Żeby jednak mieć świadomość, że te rady nie zawsze mogą być właściwe. Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości, to przede wszystkim konsultować się z z lekarzem, nawet z farmaceutą. W aptece to często już bardzo dużo. Oczywiście, że on się z tym spotyka na co dzień. Do niego też przychodzą pacjenci i pytają się, co zje, co na biegunkę, co na wymioty, co na coś innego, co na przeziębienie. Więc to też jest zawsze jakaś forma kontaktu.

Monika Rachtan
OK, cenna wskazówka. My też dostajemy to.

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak. Niestety tak jest. Przepraszam, muszę zajrzeć do piekarnika. Wyjmę sobie blachę, bo chciałem piec chleb.

Monika Rachtan
Dobrze i chyba za chwilę też wyląduje w piekarniku. Prawda? Bo on tam się marynuje.

Roland Kadaj Lipka
Tak za chwilkę to za chwilkę się tym zajmiemy. Najpierw chciałbym troszeczkę zrumienić chlebek.

Monika Rachtan
To ja opowiem.

Roland Kadaj Lipka
Żeby zrobić takie grzanki.

Monika Rachtan
O moich szparagach, które już są na patelni, a u Państwa mogą być na grillu. Je lekko podsmażamy na maśle, ale z tego masła tak naprawdę wcale nie trzeba używać. Można te szparagi np. po prostu polać oliwą i posypać solą i pieprzem i one naprawdę będą bardzo smaczne. Ja je jeszcze pokroję po usmażeniu i wrzucę je do sałatki. Sałatki to mam już pomidory koktajlowe, mam orzeszki pini, mam liście szpinaku i mam mój ukochany ser feta. Do tego sól, pieprz, ocet balsamiczny I to jest naprawdę bardzo fajne danie, Też takie sycące z uwagi na to, że mamy tam ser i szparagi, a także bardzo, bardzo mocno polecam. Panie doktorze, jak tam Pana pracę będzie robił?

Roland Kadaj Lipka
Powoli się przymierza do zrobienia sosu do kurczaka. poradzę sobie z boku tej sytuacji, więc musimy się jakoś zmieścić.

Monika Rachtan
Dobrze.

Roland Kadaj Lipka
Tylko zmniejszymy gaz i będzie idealnie. To na bazie mleka kokosowego, masła orzechowego, sosu sojowego i myślę, że to będzie.

Monika Rachtan
No dobrze, a jeszcze zapytam o najczęstsza chorobę, która leczy gastroendorolog. Co najczęściej właśnie z czym najczęściej do gabinetu pana doktora zgłaszają się pacjenci.

Roland Kadaj Lipka
Najczęściej z takimi.

Monika Rachtan


Roland Kadaj Lipka
Codziennymi problemami prawnymi. Najczęściej wzdęcia, gazy, bóle brzucha, zaburzenia rytmu wypróżnienia To są najczęściej problemy.

Monika Rachtan
Zaburzenia rytmu wypróżnienia proszę o wyjaśnienie.

Roland Kadaj Lipka
W sensie takim, że coś się zmieniło w tempie i ilości. Każda z nas z reguły trawi mniej więcej całe życie w miarę podobnie, więc jeżeli mamy tamtych wypróżnienia 2 2 na dobę to jest norma, 3 na dobę to już jest na granicy, ale czasami normą też jest raz na dwa dni. Natomiast jeśli coś się zmieniło, nagle w jakiś sposób nas to zaniepokoiło. Poza tym pacjenci często przychodzą, więc to jest taki aspekt kolejny. Kolejna rzecz to jest zgaga, zgaga, pieczenie, ból w klatce piersiowej. To są takie sytuacje, które często wymagają konsultacji z tym pacjenci przechodzą. Ale takim chyba koronnym dzisiaj objawem, z którym pacjenci się do nas zgłaszają, to są przede wszystkim właśnie wzdęcia. Bardzo dużo pacjentów przychodzi, w szczególności pań, ale nie tylko, bardzo dużo też i panów. Gdzie przychodzą nam panie doktorze, bo to ja już nie mogę, bo rano się budzę i mam zupełnie płaski brzuch. Jest super, a wieczorem to jakbym była w ciąży. Panie często mówią, że inne osoby, miejsca w autobusie i to jest dla tych osób bardzo duży dyskomfort I często jest tak, że żyją z tym latami, a okazuje się, że możemy sobie z tym radzić.

Monika Rachtan
Więc myślę, że to jest najczęściej przyczyną takich wzdęć.

Roland Kadaj Lipka
Najczęściej są to zaburzenia problemu jelitowego, bo często jest tak, że pacjenci najpierw próbujemy, oczywiście sami z Google oczywiście. Ja zacząłem tu rozmawiać, ale wszystko ci zaraz wytłumaczę, bo to jest bardzo szeroki i bardzo skomplikowany problem. Tak na dobrą sprawę z tego względu, że tak jak zaczynają mówić pacjenci, często sami sobie szukają pomocy. Często latami szukamy diet, które dla nas pasują. Często jest tak, że te diety są nietrafione. Ograniczamy bardzo dużo posiłków naszej diecie czy składników pokarmowych i często zupełnie niepotrzebny sposób, bo bardzo często tak się zdarza, że te problemy wynikają z zaburzeń problemu mikrobiomu jelitowego, czyli jest zaburzeniem i składzie i ilości bakterii w naszych, w naszych jelitach. I z tym możemy sobie radzić najczęściej.

Monika Rachtan
Tak, przepraszam, ale wejdę jeszcze w słowo i zapytam o to, czy to jest tak, że ten nasz mikrobiom on się zmienia z wiekiem, czyli że np. dzisiaj ja mogę jeść dużo rzeczy i tam niech robią, wygląda określony sposób i nic nie jest, a może się wydarzyć, tak w moim życiu będzie miało miejsce i tam mi się zmieni i mleko, które wczoraj było dla mnie ok, dzisiaj już może być wyzwaniem.

Roland Kadaj Lipka
Najczęściej nie są to zmiany, które są z dnia na dzień. To też warto na to zwrócić uwagę, że to nie są zmiany, które są z dnia na dzień. I ja to pozwolę sobie, że zgaszę Ci palnik może.

Monika Rachtan
Dziękuję bardzo.

Roland Kadaj Lipka
Dobra, to nie są zmiany. Tak jak zacząłem mówić to nie są zmiany, postępują z dnia na dzień. Są to często kwestie, które są latami, które powstają i często tak jest. Zmieniamy środowisko, zaczynamy mieszkać w innym miejscu, przemieszczamy się, pobieramy. Bo często jest tak, że osoby, które mieszkają w jedno gospodarstwie domowym mają podobny problem jelitowy. Upewniamy się w tym zakresie, no siłą rzeczy, no bo to jakby żyjemy.

Monika Rachtan
To jest prawda.

Roland Kadaj Lipka
Więc to są takie sytuacje, stres, który może na to wpływa, czy osoby, z którymi pracujemy, wypowiadający nie te czynniki, wszystkie czynniki środowiskowe.

Monika Rachtan
Stres, osoby, z którymi pracujemy, czyli.

Roland Kadaj Lipka
Stres, pracę, stres? To miałem na myśli. Natomiast na to trzeba zwrócić uwagę, bo niestety to są takie czynniki, które niestety wzmagają dolegliwości i potęgują odczuwanie.

Monika Rachtan
Zapytam jeszcze o jedną rzecz, którą ostatnio przeczytałam na forum, bo tutaj też często padają w podcaście pytania, które pojawiają się na forum partyzanckim. I to było takie forum, które dotyczyło osób z niedoczynnością tarczycy i pisała młoda dziewczyna, która wrzuciła swoje zdjęcia, pokazała swój brzuch i napisała właśnie, że gratulują jej ludzie tego, że jest w ciąży, a ona napisała, że nie jest tylko ma takie zdjęcia i tam jej ktoś napisał o gluten, brzuszek. W ogóle jest coś takiego, bo tak mówił pan doktor o tych dietach i o tym wszystkim, że my tak sami czasami coś kombinujemy, niekoniecznie konsultujemy się z lekarzem. I chciałam zapytać jak to, jak to wygląda? Czy właśnie taki gluten może być przyczyną takiego. Czy trzeba go definitywnie wtedy odstawić?

Roland Kadaj Lipka
I tak, i nie. To zależy. To jest najlepsza odpowiedz. Odpowiedź na wszelkiego rodzaju pytania To zależy. Ponieważ, tak jak powiedziałem wcześniej, bardzo często tak się zdarza, że pacjenci sami się próbują diagnozować. Tak albo czytają Internet. Mam Hashimoto, to na pewno trzeba wyrzucić gluten z diety. Ale nie jest do końca. Nie, nie trzeba, nie trzeba. Nie robimy takich rzeczy. Nie robimy tego samodzielnie, ponieważ być może faktycznie jest tak, że dana osoba ma celiakii. Wtedy faktycznie trzeba ten gluten z diety wyeliminować. Natomiast najpierw zróbmy diagnostykę. Trzeba się zgłosić do lekarza do specjalistę, żeby zrobić badania w tym kierunku. I niestety to jest taka trochę zmora. Są badania, badania bardzo proste, bo to są tak na dobrą sprawę dwa, trzy oznaczenia z krwi, które można zrobić na oznaczenie.

Monika Rachtan
Ja od razu pytam o to, co pytają pacjenci, bo to jest istotne przejdę, to już bym chciał wiedzieć, czy mogę to zrobić na NFZ.

Roland Kadaj Lipka
Tylko oczywiście w ramach porady specjalistycznej najczęściej tak. Tutaj, jeżeli chodzi o poradnie lekarza pierwszego kontaktu, obawiam się, że nie. Natomiast nie jestem tego pewny, musiałbym sprawdzić i nie chcę kogoś wprowadzić w błąd.

Monika Rachtan
W komentarzach dla państwa, żeby też Państwo wiedzieli, jak w takiej sytuacji sobie poradzić.

Roland Kadaj Lipka
Natomiast przede wszystkim to są badania z krwi i wcale nie trzeba od razu robić gastroskopię, co jest kluczową kwestią, bo często jest tak, że pacjenci pierwszej kolejności chcą zdiagnozować celiakię, gastroskopią. Tak już się nie robi. Pierwszy kolejności badania z krwi, bo nie ma zgodnie z wytycznymi, zgodnie ze standardami diagnostycznym i nie ma jaki bez podwyższonego stężenia transglutaminazji IGA Chyba, że to są szczególne przypadki, ale myślę, że to też było o tym za dużo i zbyt szczegółowo teraz mówić. Ale tak jak powiedziałem na wstępie tylko dokończę myśl. Nie eliminujemy glutenu sami z diety z tego względu, że po pierwsze może być zupełnie inna, a po drugie utrudniamy sami sobie diagnostykę, ponieważ żeby zrobić tak na dobrą sprawę później diagnostykę w kierunku celiakii, to być może ta osoba ma to przede wszystkim. Niestety trzeba zrobić tzw. prowokację glutenem, czyli po prostu z powrotem wdrożyć ten gluten do diety, a często nie ma zgody na to ze strony pacjentów. Tak, boją się, bo się zaczynają już lepiej z różnego powodu, tak? W ogóle to jest temat też ciekawy, bo wszelkiego rodzaju diety eliminacyjne, ja jestem troszeczkę takim tego specyficzne.

Roland Kadaj Lipka
No, nie lubię tych diet eliminacyjnych z tego względu, że pytanie, jaki jest powód stosowania tej diety, jeżeli to jest światopoglądowy, ktoś nie chce czegoś jeść, proszę bardzo, nie musi, to ok. Trzeba być tylko konsekwentne jakby. Ja nie mam z tym żadnego problemu. Natomiast jeżeli jest to spowodowane jakiegoś rodzaju dolegliwościami, to niestety diety inicjacyjne często go nie rozwiązują, a tylko powodują to, że pacjenci jedzą coraz mniej albo coraz ubożej. To jest, bo przychodzą pacjenci, którzy przychodzą i mówią, że oni jedzą tylko ziemniaki, także nie są w stanie nic innego zjeść. A okazuje się, że problem zupełnie inny, bo np. to, o czym zaczęliśmy rozmawiać. Ale jeżeli chodzi o wzdęcia, to bardzo częstą przyczyną tego to podejrzliwości czy jakieś wzdęć, bóle brzucha, zaburzenia rytmu, wypróżnienia to mówiliśmy wcześniej są zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, czyli sytuacji, kiedy zaczyna się w sposób nieprawidłowy rozwijać nasz problem jelitowe, a przede wszystkim nie w tym miejscu, w którym powinien, czyli np. bakterie z jelita grubego zaczną emigrować do jelita cienkiego.

Monika Rachtan
Mamy na to jakiś wpływ?

Roland Kadaj Lipka
Czy ma na to wpływ rasy, odżywianie? Natomiast tak jak powiedziałem, te zaburzenia często nie powstają w przeciągu chwili. Często jest tak, że ci pacjenci już z tym żyją dłuższy okres czasu, w sensie, że gdzieś tam zmieniliśmy styl życia itd. Więc to nie jest tak, że rano się budzimy z jakąś się, z jakimiś dolegliwościami, Często to narasta. W pewnym momencie dochodzi do takiego momentu, kiedy nam to przeszkadzać w tej sytuacji. Więc tutaj mamy wpływ na to, żeby przede wszystkim lepiej się odżywiać, Ale nie zawsze na dobrą sprawę, ale możemy sobie z tym radzić i przede wszystkim wtedy możemy skierować na specjalistyczne badania. Często pacjenci, którzy siłą rzeczy googlują, no bo o tym rozmawialiśmy, jeżeli. Wpisz sobie w Google hasło sibo, bo tak się nazywa w skrócie, czyli zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, można sobie zrobić tzw. wodorowe test oddechowej. Często pacjenci już przychodzą do mnie z gotowym testem i wtedy oczywiście już można wprowadzić odpowiednią dietę.

Monika Rachtan
Zapytam jeszcze na czym to polega i jeżeli pacjenci mogą to zrobić sami, to czy warto zrobić samemu i jak to zrobić, żeby go wykonać?

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście wszystkie badania powinny być robione ze skierowania od lekarza. To jest jakby koronna zasada, żeby nie leczyć się samemu. Ale tak jak mówię jak to wygląda w praktyce, bo też nie ma za co czarować rzeczywistości, że tak nie jest, no bo tak jest.

Monika Rachtan
Też czekać z tym do lekarza.

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak.

Monika Rachtan
Robi sam przed. Bo mu zależy na czasie.

Roland Kadaj Lipka
Tak, oczywiście, że tak. Więc jakby pacjenci często diagnozują się sami albo gdzieś już usłyszą, albo dostaną skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu np.. Natomiast to jest taki dla mnie prosty test, bo co prawda 3 godzinne badanie najczęściej pomiaru wodoru w wydychanym powietrzu, które odwiercielda stężenie tego wodoru w jelitach.

Monika Rachtan
Dmuchamy jakiś balon?

Roland Kadaj Lipka
To takie specjalne urządzenie, które mierzy ten poziom. Musimy być na czczo odpowiedniej ilość czasu, wcześniej nie przyjmować probiotyków, antybiotyków. To też jest ważne, żeby ten pomiar był jak najbardziej właściwy. Co więcej, badanie trwa trzy godziny, czyli pijemy w tym czasie Jest na początku takie specjalne roztwór cukru, najczęściej laktozy lub glukozy. I w wyniku tych kolejnych pomiarów mierzone stężenie wodoru w wydychanym powietrzu i jesteśmy w stanie więcej oszacować, czy faktycznie u danej osoby dochodzi do nadprodukcji wodoru w czasie po spożyciu cukru, który jest rozkładany przez bakterie jelitowe w jelitach.

Monika Rachtan
Zanim zapytam co to diagnoza daje pacjentowi? Przede wszystkim jak zmienia się to życie pacjenta? Jego szybkie leczenie jest wprowadzany. Kiedy takie rozpoznanie zostanie postawione, to zapytam co to znaczy na czczo? Bo okazuje się, że nie wszyscy wiedzą.

Roland Kadaj Lipka
Na czczo, czyli najprościej rzecz ujmując bez jedzenia, bez picia. Czyli jeżeli pacjent w dniu badania najczęściej. Chyba że są jakieś zalecenia specyficzne dla danego badania, żeby nie spożywać lub nie jeść dłużej lub krócej, to należy. Natomiast na czczo to przede wszystkim bez jedzenia, ale również bez picia.

Monika Rachtan
Ewentualnie do wody też.

Roland Kadaj Lipka
Nie woda jest dopuszczalna. Woda w sensie takim, że jeżeli idziemy pobrania krwi, to oczywiście można się napić ze dwie szklanki wody, żeby się nie zagęszczać. Nie zanieczyszcza krwi wcześniej odwadnia. To jest ważne, to jest ważne, to jest ważny element. No nie? Oczywiście, że nie gazowane. Natomiast generalnie to kilka godzin bez jedzenia, bez picia. Tak powinno być. Tak jak pacjenci przychodzą na badania endoskopowe gastroskopię to bez jedzenia, bez picia, nie po kawie, To się czasami zdarza, że pacjenci nie jedli, wypili sobie kawkę i np. przychodzą na gastroskopię. Tak nie robimy.

Monika Rachtan
I co? I kto wtedy mówi? No dziękuję, za dwa miesiące proszę wrócić.

Roland Kadaj Lipka
To zależy oczywiście od możliwości, terminy i terminarza. Natomiast często jest tak, że jeżeli pacjent nie znacząco dominuje, to zbadania, bo to jest niebezpieczne dla pacjenta. W tej sytuacji więcej, ale np. wodę np. przy przygotowaniu do kolonoskopii można pić. To też jest ważne. Co więcej, też często jest tak, że do pytajmy lekarza czy sekretarki nawet, która umawia na badania.

Monika Rachtan
Albo przeczytajmy tę kartkę, którą dostaliśmy.

Roland Kadaj Lipka
Tak, albo czy jest ta kartka, Gdzie jest ta kartka? Czy dostaliśmy, czy nie dostaliśmy? Możemy dostać? Powinniśmy, a nie dostaliśmy.

Monika Rachtan
Upomnijmy się, kiedy się zapisujemy na badania

Roland Kadaj Lipka
Tak, oczywiście, że tak. Jak się. Jak się w sposób właściwy przygotować do badania? W ostateczności zawsze można zajrzeć, zajrzeć do internetu, ale to też są bardzo ważne elementy. Tak więc w sensie się przygotować w sposób właściwy do kolonoskopii, a to moglibyśmy bardzo długo mówić i być może chyba nie na ten odcinek przy jedzeniu. Ale, ale to tez są ważne elementy. Ciężko do tej gastroskopię, że to nie znaczy, że wystarczy, że nie będziemy rano spożywali pokarmów, ale np. leki na ciśnienie. Bardzo często pacjenci, w szczególności osoby w wieku podeszłym, ale nie tylko np. nie przyjmują rano leków.

Monika Rachtan
A to trzeba przyjąć?.

Roland Kadaj Lipka
Trzeba te, które trzeba na ciśnienie, bo to jest ważne. Wiadomo, że leków na cukrzycę to może niekoniecznie, żeby nie wywołać hipoglikemii, ale jeżeli nie mamy pewności, jakie leki przyjąć, zapytajmy po prostu .

Monika Rachtan
właśnie pomyślałam o tym, że to nie wzięcie leków na nadciśnienie tętnicze może pacjenta dyskwalifikować w ogóle z takiego zabiegu. No bo jeżeli pan doktor zmierzy pacjentowi ciśnienie i ono np. 200 na sto ileś 120, to ten pacjent automatycznie przestaje być kandydatem takiego badania, bo trzeba ratować życie tego pacjenta a nie go badać.

Roland Kadaj Lipka
Przede wszystkim, popierwsze powoduje, to to, że my przede wszystkim musimy się zająć obniżeniem tego ciśnienia, najczęściej i pomocy w tym zakresie, no bo to są czasami wartości, które są wręcz niebezpieczne dla pacjentów. Tak że nie mówię o badaniu, tak jak to to jest bardzo często staje się, bo to niemożliwe już w danym dniu, badanie to ciśnienie spadnie do wartości właściwych, to często się kończy dzień, czasami dłuższy lub krótszy okres czasu. Bywa różnie. Nie chcę generalizować, ale bywa różnie. Natomiast przede wszystkim warto przede wszystkim dbać o siebie. Zawsze pacjentom tłumaczę, że to jest ich zdrowie, więc nie bójmy się pytać. Tak samo dokumentację medyczną, co trzeba i zawsze dopytać. Takie sytuacje trudne. Nie wszyscy jesteśmy lekarzami, takimi prawdziwymi i mamy prawo pewnych rzeczy po prostu nie wiedzieć.

Monika Rachtan
Przenieśliśmy się w naszą kuchnią trochę w czasie, ale to tylko dlatego, że pan doktor mówił tutaj profesjonalnie. Nie gotujemy, tylko bardziej hobbistycznie, więc chcieliśmy trochę nadgonić, żeby też za długo ten odcinek nie trwał. I co? Wracamy do pacjentów z sibo.

Roland Kadaj Lipka
Bo tak skończyliśmy rozmawiać o Sibo i wszystkim co się chce, że to jest dla nich bardzo ważne, żeby to. Uzyskać z tego względu, że w sytuacji, w której oni uda się zbadać i faktycznie się uda potwierdzić, że te dolegliwości są prawdopodobnie z tym związane. To bardzo często słyszę w gabinecie panie doktorze, jaka jestem, jeżeli jeszcze nic nie pomogło. Jeszcze jest. Leków nie dostali, ale już się cieszą, bo wiedzą, co jem, co mi jest. Bo często jest tak, że naprawdę są to często wieloletnie problemy i pacjenci nie wiedzą, co im jest i stresuje, wyklucza społecznie. Mają problemy w relacjach personalnych. Nawet taka sytuacja często młodych osób młodych, którzy wchodzą w dorosłe pierwsze związki i pierwsze miłości. I nagle drugi problem wzdęcie to czy na pierwszej, na pierwszej randce. Myślę, że to nie jest najlepsza rzecz, więc naprawdę udaje się tym pacjentom pomóc. Oczywiście wtedy już wchodzi specjalistyczne leczenie, długo o tym mówić, co można ewentualnie wtedy zalecić, ale przede wszystkim to wtedy już to jest pod okiem specjalisty.

Monika Rachtan
OK. Ja zapytam jeszcze o taką jedną kwestię, bo często myślę sobie, że o pacjentach gastroendrologicznych mówi się jako o pacjentach, którzy muszą być leczeni w zespole o wielospecjalistycznym. Kiedy mamy gastroenderologa, przede wszystkim lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Dzisiaj mówiliśmy, a dodatkowo mamy też dietetyka. Może się pojawić dietetyk powinien się. Bardzo byśmy chcieli, żeby pojawił się dietetyk, ale często jest potrzebna konsultacja psychiatryczna.

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak . Często jest tak, że są to problemy, które występują, można powiedzieć zbiorczo. One się przenikają tak na dobrą sprawę, ponieważ często jest tak, że pacjenci z chorobami, zaburzeniami tak na dobrą sprawę, bo to leczenie różnego rodzaju zaburzenia psychiczne mają problemy ze strony przewodu pokarmowego i to bardzo często idzie w parze. To nie jest tak, że to jedno wynika z drugiego, bo często jest tak, jeżeli pacjentowi z problemami jelityowymi proponuje się konsultacje psychiatryczną, to nie dlatego, że my uważamy, że on sobie tę chorobę wymyślił, tylko często jest tak, że te dolegliwości mogą być zasilane przez różnego rodzaju zaburzenia lękowe, zaburzenia depresyjne i często nie udaje się przez to przerwać takiej spirali, bo jedno nakręca drugie. Pacjent, który ma zaburzenia przewodu ze strony przewodu pokarmowego, Bardzo często nasilają mu się zaburzenia lękowe, lękowe, depresyjne, a to z kolei nasilać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Czyli wpadamy takie błędne koło.

Monika Rachtan
No właśnie, to zjawisko błędnego koła. Ja często powtarzam, że to zjawisko błędnego koła jest w przypadku chorób jelit bardzo częste, ale też powiedział pan doktor o tym, o tych relacjach, o tym wstydzie, o tym, że te dolegliwości mogą znacząco wpływać na jakość życia pacjenta. I ja sobie pomyślałam jeszcze o innej grupie chorób, o chorobach zapalnych jelit, bo tam czasem jest tak, że ci pacjenci przez chorobę w jednej chwili tak bardzo znacząco zmienia się ich życie. I też chciałabym zwrócić uwagę społeczeństwa, że kiedy na przykład widzimy takiego pacjenta ze stomią, to trzeba zachować się kulturalnie

Roland Kadaj Lipka
To są bardzo wszelakiego rodzaju problemy z tego względu, że nie zawsze razem, każda osoba z chorobą zapalną jelit, ma stomię nie zawsze ta sama będzie. Obecnie na szczęście mamy do dyspozycji bardzo wiele leków, które dzięki którym udaje się uniknąć leczenia chirurgicznego. O tym warto, O tym warto pamiętać. Natomiast przede wszystkim są to choroby. Tak jak mówię, tak jak Pani powiedziała, są to choroby często wstydliwe. Są to choroby, które często wymagają częstej opieki specjalistycznej, wizyt w szpitalu, częstych. Czasem też tak, ale często chociażby na takich zwykłych, prostych sprawach. Natomiast to, co chciałam powiedzieć dla tych pacjentów jest to czasami bardziej krępujące i wszystkich innych. Te osoby często tracą pracę, bo często te objawy zaczynają się nagle, wymagają hospitalizacji. Nie zawsze każdy wesprze. Każdy pracodawca rozumie te problemy, że z tym pacjent jest po prostu chory i czasami po prostu fizycznie może nie być w stanie przyjść do pracy, bo ma biegunkę, bo ma krwistą, czasami biegunkę, bo zaostrzony jest do niego. To duży problem i często pacjenci faktycznie z tego powodu cierpią najnormalniej w świecie.

Roland Kadaj Lipka
Więc tutaj zawsze warto na to zwrócić uwagę. Co więcej, często jest tak, że te osoby do toalety także tak trywialne, ale są. Pacjenci wymieniają się mapami publicznych toalet po to, żeby wiedzieć, jak mają czasami sobie poruszać się po mieście. Są organizacje, pacjenckie, która o to dba, jak stowarzyszenie pacjentów jotelitarnych czy różnego rodzaju kampanie wiedzy o o tych chorobach. I faktycznie są aplikacje, które wskazują, gdzie jest ta najbliższa toaleta dla tych pacjentów. Tak i dla tych pacjentów jest to naprawdę bardzo, bardzo ważne w tej sytuacji i raczej o tym warto, warto mówić także ten pacjent, który czasami może tak się zdarzyć w każdej chwili. Przyjdź do nas do pracy, do firmy. Czasami nawet być może zapuka cię do domu. Potrzebuje nagle, ale Ty to nie. Więc nie dlatego, że nie potrafi załatwić swoich problemów fizjologicznych w domu. Ci pacjenci faktycznie często mogą mieć ten problem. Więc o tym warto mówić. A już takim często takim koronnym w tym zwieńczeniem jest to, że leczenie chirurgiczne i faktycznie rzadziej, bo rzadziej, ale zdarza się, że pacjenci kończą ze stomiami.

Roland Kadaj Lipka
To też nie jest dla tych pacjentów wyrok, bo świetnie radzą. Bardzo wiele osób nawet bym powiedział z naszego otoczenia ma stomię i sobie. Z tym, żyje ja nawet nie mam i inni ludzie nie mają o tym zielonego pojęcia, że je mają. Da się żyć, da się żyć normalnie. Są pacjenci. Ma takiego pacjenta, który zaczął w momencie, kiedy dopiero zaczyna mieć stan. Jest na tyle dobrze czuć, że zaczęło skakać ze spadochronu, uprawiać wspinaczkę górską. Zaczęło się. Zrobiło się go konikiem. Co wtedy? Tak, absolutnie, że tak. Natomiast faktycznie jest tak, że ci pacjenci często wymagają jakiejś dodatkowej współpracy. Jak jeszcze oswaja się z tymi widokami? Tak, to nie jest to wszystko jest możliwe do zrobienia, to tylko jest możliwe do zaoferowania, żeby się nie wstydzić. I też nie, nie, nie robi tego ostracyzmu społecznego, bo to też jest ważne, żeby być tolerancyjnym. To jest takie moim zdaniem warte przesłanie, żebyś tolerancyjnym.

Monika Rachtan
Dużo mówił o tym leczeniu w internecie i o tym, co w tym internecie. Nie warto się leczyć i nie powinno się leczyć. Natomiast ja uważam, że takim przydatnym miejscem są grupy właśnie fejsbukowe pacjentów. I nie wchodzimy na nie po to, aby się tam wyleczyć, ale otrzymać wsparcie. Albo to takie cenne wskazówki, na przykład dotyczące tej mapy toalet.

Roland Kadaj Lipka
Wsparcie zawsze są dobre. To ma swoje, niestety, jak wszystko ma swoje jasne i ciemne strony. Bo po pierwsze grupa facebookowa nie zastąpi lekarza, to też jest ważny element i niestety mam wrażenie, że to tylko pacjent, Grupa się zresztą sami także, a ja to dostałem, to tego nie róbmy, tego nie róbmy. Natomiast ja dostałem za to o, to może Tobie też pomoże to złe leczenie, bo krytykuje leczenie innego, innego pacjenta, bo się ktoś podzielił na Facebooku, więc przestrzegam przed takimi rzeczami. To ciemne strony. Natomiast przede wszystkim z drugiej strony jest to grupa wsparcia. Także nie jestem sam z tym problemem, że to nie tylko ja cierpię na chorobę trzustki, wątroby, jelit itd. Często można uzyskać poradę, może nie stricte taką medyczną, ale życia codziennego. Tak właśnie o dostępności toalet i tak jak sobie radzą z pewnymi sprawami, często intymnymi? Czasami jest tak, że pacjenci wstydzą się zapytać lekarza o coś albo przyszła np. młoda pacjentka, a do pana doktora. Nie zawsze jest to komfortowa sytuacja.

Roland Kadaj Lipka
Wiadomo, to są rzeczy ludzkie i po prostu o coś się nie zapyta w czasie wizyty, no bo nie wypadało i tak dalej. I potem wchodzą na grupę facebookowe. Korzystajmy z tego. Wszystko jest dla ludzi, ale to jest zawsze z lekką dozą. Żeby wiedzieć to, co chcemy tam uzyskać, a nie zastąpić tego tym porady specjalistycznej.

Monika Rachtan
Okay, to ja jeszcze o jedną rzecz zapytam. A nie mówiłam, że o to zapytam więc będzie niespodzianka Bo nie wiem, czy pan doktor pamięta, ale ja na pewno wspominałam o tym, że partnerem naszego projektu jest Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Pacjentów i ten instytut zajmuje się Humanizacją medycyny no i właśnie. A czym dla Pana doktora jest Humanizacja medycyny?

Roland Kadaj Lipka
Humanizacji medycyny? Moim zdaniem przede wszystkim takim naturalnym podejściem. W sensie takim, że pacjencie.

Monika Rachtan
Zobaczyć twarz człowieka.

Roland Kadaj Lipka
Tak, przede wszystkim, żeby zobaczyć człowieka, także pacjent nie jest kolejnym numerkiem, kolejną godziną czy kolejnym tzw. Iksiński na naszej wizycie. Ja często staram się troszkę nauczyłem się od jeszcze na studiach od profesora Jędrzejczaka. Pamiętam gdzie wybitnego moim zdaniem hematologa, gdzie, gdzie on mówił, że jak np. idzie się na obchód i zaczyna się zdarza, że młody lekarz potrafi powiedzieć tu leży rak trzustki. Nie, to nie leży rak trzustki, tu leży pacjent przede wszystkim. I to jest ważne, żeby żeby mieć takie podejście. I staram się też to przekazywać młodszym kolegom. W terenie współpracuję, że żeby mieli takie podejście, czyli takie pacjentki, a także to, co pacjent przychodzi z chorobą, to przychodzi pacjent, a nie przychodzi choroba do nas. To jest ważne, żeby leczymy całego pacjenta, nie jego wyniki badań. To też jest ważne i przede wszystkim, żeby widzieć w tym pacjencie na tą drugą osobę i tego partnera, bo to jest też ważne. Relacja lekarz pacjent to jest takie ciekawe stwierdzenie, że ta relacja, relacyjność jest bardzo ważna.

Roland Kadaj Lipka
A także zwrócić, że będzie się przeczyta te zalecenia ze zrozumieniem i się do nich zastosuje, bo to też jest ważne, bo leki nie brane nie działają. To jest kluczowa kwestia, jeżeli nie zbudujemy dobrej relacji z pacjentem, a niespełnienie, niezrozumienie zobaczy tego, że my w nim widzimy przede wszystkim człowieka. To często może niewypełnienie zaleceń, mimo że są np. genialne. To też jest ważne w moim zdaniem. Ja tak to rozumiem.

Monika Rachtan
To ja jeszcze powiem o jednej ważnej rzeczy i tak będziemy musieli chyba znów zniknąć, żeby państwu pokazać na koniec to, co przyrządziliśmy, żeby dokończyć dania. Ale tak sobie myślę o tym i też chciałabym zaapelować do naszych widzów, żeby ta właśnie relacja pacjent lekarz nie była budowana tylko jednostronnie przez lekarza, ale żeby była też budowana przez pacjenta, bo my często mówimy, że to lekarz powinien zobaczyć w pacjencie człowieka. Ale myślę też o tym, że to pacjenci powinni zobaczyć w lekarzu człowieka, który jest w pracy, wykonuje swoją pracę, daje temu, chociaż to jest bardzo wyjątkowy zawód, ale jednak to też państwo pracują usługach, świadczą wizytę i że lekarz np. ma prawo do urlopu, na przykład ma prawo się pomylić i popełnić literówkę. I że w takiej sytuacji jednak trzeba się zachować kulturalnie i wyrozumiałością. I że takie sytuacje jak. Taka jest dopiero wspaniałość. To one nie poprawiają tych relacji na poziomie pacjent lekarz i na pewno lekarzowi pracuje się i pacjent nie zyskuje.

Roland Kadaj Lipka
To jest bardzo trudny temat. Wydaje mi się, bo to tak jak ja to powiedziałam, to jest poniekąd praca w usługach. Może nie lubimy tego określenia, określenia, bo, no bo to trochę jakby zaczyna nas skręcać nie w tą stronę, jak byśmy chcieli, ale faktycznie jest taka duża, żeby życzeniowo ze strony chorych. To wynika z różnych rzeczy. Wydaje mi się, że też niekoniecznie ze złej woli, bo często jest tak, że po prostu nie ma dostępu do lekarza. Już pacjent został bardzo długo czeka, on mniej więcej wie, czego by chciał, nawet jakiegoś badania. Tylko że to już tak długo czeka na wizytę, że już postawa jest taka, że tak długo czekałem, więc ja też nie wyjdę stąd, jak nie dostanę tego, czego oczekuję. To są takie rzeczy. I faktycznie warto zwrócić uwagę też na to ze strony pacjentów, że będą. Też jesteśmy ludźmi i fizycznie też mamy swoje pasje, swoje zainteresowania, swoje rodziny. Też tu jesteśmy w pracy, a po pracy jesteśmy jak każdy z nas.

Monika Rachtan
To jest bardzo ważne, bardzo istotne w aspekcie humanizacji medycyny. Powinno powinno zostać zauważone. Pan doktor wyciąga swojego łososia z piekarnika, więc ja może jeszcze opowiem trochę sałatce, bo nie wiem czy jej nie zmodyfikowałam. Może porównanie tego co mówiłam na początku. Więc u mnie są grillowane szparagi, są pomidory koktajlowe, są liście szpinaku, jest oczywiście sól, pieprz ocet balsamiczny i oliwa z oliwek. I mamy Wrzuciłam od siebie kapary i orzeszki pini, także taka mieszanka letnia, idealna do grilla z takich dostępnych składników. Wczoraj przeczytałam w internecie, że jedzmy szparagi póki są, bo są bardzo krótko, a ja bardzo lubię, więc mam nadzieję, że ona się spotka z Państwa uznaniem. No i chyba Pan doktor mnie trochę krzyczy, bo grilowałam krewetki, ale się trochę przypalił. Czy sok już ok okiem gastro endyrkonologa?

Roland Kadaj Lipka
Myślę, że są OK.

Monika Rachtan
Jeszcze.

Roland Kadaj Lipka
Jest ok. No może nie wszystkie, ale myślę, że ok. Ale myślę sobie możemy wybaczyć ten mały mały małe pomyłeczki bo to wynika z tego, że przede wszystkim rozmawiamy przede wszystkim jakby to było gotowanie nie jest na pierwszym miejscu, a jednak staramy się przekazać Państwu jak największą dozę wiedzy. Ja też walczę z moimi zastrzykami z kurczaka, żeby one ladnie doszly i nie przypominały krewetek.

Monika Rachtan
To ja zapytam jeszcze o jedną rzecz, bo ja nie ukrywam, że w tym programie zależy mi na tym, żeby pytania, które pojawiają się w różnych miejscach w internecie, przede wszystkim od pacjentów, trafiały wreszcie do lekarzy i żeby, żeby te pytania zostały zadane. I to nie chodzi o takie pytania, że np. przeczytam panu doktorowi, że Gustaw i tam i że coś się zadziało i że pan doktor miałby nie zdiagnozować, tylko bardziej chodzi mi o takie kwestie, które można wyjaśnić. Więc czy można zachęcić do zadawania pytań do Pana doktora My się kiedyś spotkamy. Nie wiem czy przy garach czy w innych okolicznościach i odpowiena takie pytania.

Roland Kadaj Lipka
Oczywiście, że tak. Ja myślę, że jest cała masa pytań, na które można odpowiedzieć, które nas interesują, które nie zawsze wymagają od razu medycznej, ale to są takie często takie życiowe problemy. Myślę, że jednak mimo wszystko nie poruszyliśmy wszystkich problemów, jakie mogliśmy. No właśnie nie, bo myślę, nie myślę tutaj, w tej kuchni, tak dokładnie do wieczora, może nawet i do jutra. Natomiast jak najbardziej. Oczywiście, że tak jest. Myślę, że bardzo wiele aspektów, które ciekawią, to jest bardzo interesujące. Zresztą to widać w wielu aspektach u różnych osób, także, że się ciekawe, czym się zajmujemy, czym się pasjonujemy? Myślę, że tak. Czasem też tak jest. Tak więc myślę, że jak najbardziej te pytania medyczne, nie metryczne oczywiście.

Monika Rachtan
Panie doktorze, no to w takim razie tutaj się udało się upichcić dzisiaj.

Roland Kadaj Lipka
Tak mi się udało upichcić przede wszystkim częśc na wizji część poza wizją. W międzyczasie udało mi się zrobić sałatkę chlebową z pomidorkami koktajlowych, z pistacjami i serem kozim. W międzyczasie wyjąłem już upieczonego łososia zamarynowanego w sosie sojowym z papryczkami chili i miodem, a tutaj właśnie na patelni dochodzą takie zdrowe, mam nadzieję, że zdrowe szaszłyki z kurczaka z z curry.

Monika Rachtan
I jeszcze dziś sos też.

Roland Kadaj Lipka
Sos orzechowy z tyły był zrobiony jeszcze jest sos na bazie mleka kokosowego i masła orzechowego. To już może nie jest najbardziej zdrowe, bo to jest takie ale, ale myślę, że jako uzupełnienie w niedużej ilości nie zaszkodzi.

Monika Rachtan
A panie doktorze, bardzo było mi miło z panem doktorem gotować w tej kuchni. Mówiłam Panu doktorowi, że gdybym nie była dziennikarką, to pewnie bym została kucharką. Ale po tych krewetkach tego nie widać. Bardzo lubię gotować. Mam nadzieję, że Państwo rozpoczną sezon wakacyjno-grillowy, zdrową kuchnią, ze zdrowym odżywianiem. No i że te rady wszystkie od pana doktora, które przekazaliśmy w dzisiejszym programie, się Państwu przydadzą. W pięknych albo podróżach po Polsce, albo po Europie, albo po świecie, czego Państwu bardzo serdecznie życzę.

Roland Kadaj Lipka
Dziękuję bardzo, Mi też było niezmiernie miło. To jest dla mnie zupełnie nowe doświadczenie. Nowy anturaż , mimo, że w kuchni spędzam trochę czasu wszystkim w domu, ale tak, żeby mówić, rozmawiać jeszcze gotować. To jest taki duża podzielność uwagi, a mężczyźni słyną z podzielności uwagi. Mam nadzieję, że sobie poradziłem w tej kwestii, było mi niezmiernie miło. Mam nadzieję, że udało mi się przekazać dużo cennych i wartościowych informacji, bo taki był cel przede wszystkim naszego spotkania, a przede wszystkim zrobić coś dobrego. I mam nadzieję, że też to będzie smakowało, bo starałem się takie dobrać te potrawy, żeby były zdrowe. O czym mówisz na samym początku, Żeby spełniały kryteria zdrowych potraw i wszystkie smacznych, żeby można było powiedzieć, że można gotować smacznie i zdrowo.

Monika Rachtan
Tak, tak. No właśnie, za chwilę będziemy tych wszystkich potraw próbować. Także Panu Doktorowi życzę smacznego. Również życzę smacznego Państwu, dużo zdrowia życzę. Przede wszystkim.

Roland Kadaj Lipka
Dziękuję.

Monika Rachtan
Bardzo dziękuję.