Facet u urologa: między skalpelem a wstydem. Odcinek 3

Jakub Dobruch
Dzień dobry, państwu. Nazywam się Jakub Dobruch. Chociaż jestem urologiem, w życiu zawodowym pełnię funkcję kierownika Kliniki Urologii w Centrum Kształcenia Podyplomowego. Działam także w ramach Polskiego Towarzystwa Logicznego. Poza pracą uwielbiam jazdę na rowerze, zwłaszcza gdy mogę jednocześnie słuchać audiobooków. Przyznaję, że w ostatnich latach wysłuchałem więcej książek niż kiedykolwiek wcześniej. To zasługa audiobooków oraz mojego zamiłowania do jazdy na rowerze. Oprócz tego uprawiam bieganie, jeżdżę na nartach i kocham spędzać czas z rodziną.

Monika Rachtan
Panie Profesorze, serdecznie witam w moim programie "Po pierwsze Pacjent". Dziękuję za przyjęcie mojego zaproszenia. Dziś porozmawiamy o zdrowiu mężczyzny. Kiedy przygotowywałam się do tego programu, spytałam męża, czy obawia się wizyty u urologa. Mój mąż, ze względu na mój zawód, zna wiele aspektów medycyny, więc odpowiedział, że nie boi się tego badania. Jednak kiedy rozmawiałam z koleżankami, które mają mężów w wieku 30-40 lat, większość z nich wyrażała obawę przed wizytą u urologa. Często mówi się, że to kobiety przyprowadzają swoich mężów do gabinetu urologa. Czy to prawda?

Jakub Dobruch
To prawda, że wiele razy mężczyźni przychodzą do gabinetu w towarzystwie swoich żon, partnerek czy córek. Wydaje się, że kobiety chcą być obecne podczas wizyt, aby wspierać swoich bliskich. Nie jestem pewien, jak to wygląda w przypadku ginekologów, ale zauważam, że kobiety chcą brać udział w diagnostyce i leczeniu swoich partnerów.

Monika Rachtan
Zastanawiam się, czy kobiety częściej uczestniczą w wizytach ginekologicznych razem z mężczyznami. Wydaje mi się, że kobieta idzie na pierwszą wizytę sama, a dopiero później, gdy planują potomstwo, mężczyzna dołącza do niej.

Jakub Dobruch
A co z wizytami późniejszymi?

Monika Rachtan
Myślę, że późniejsze wizyty są raczej indywidualne, chyba że pojawiają się poważne problemy zdrowotne. Ale skoro poruszamy ten temat, chciałabym dowiedzieć się, czy wizyta mężczyzny i kobiety w gabinecie urologa jest naprawdę korzystna, jak przeczytałam na pewnym portalu?

Jakub Dobruch
Takie spotkania są korzystne, ponieważ mężczyzna często stoi przed wyborem terapeutycznym. W medycynie nie zawsze jest jednoznaczne rozwiązanie. Wyjaśnienie problemu także bliskim pacjenta może pomóc w podjęciu świadomej decyzji.

Monika Rachtan
Myślę też, że kobiety są bardziej otwarte podczas rozmów i dostarczają więcej informacji podczas pierwszej wizyty niż mężczyźni. Decyzje podjęte w gabinecie urologa wpływają nie tylko na życie pacjenta, ale także na życie jego partnerki.

Jakub Dobruch
Zgadza się. Jednak w mojej praktyce, skupiając się głównie na onkologii, najważniejszym aspektem jest długość życia pacjenta. Jakość życia jest ważna, ale diagnoza raka dominuje w rozmowach z pacjentami.

Monika Rachtan
Dlaczego mężczyźni boją się wizyty u urologa?

Jakub Dobruch
Wielu mężczyzn obawia się badania gruczołu krokowego. To badanie nie jest bolesne, ale może powodować dyskomfort. Młodsi mężczyźni rzadko potrzebują tego badania.

Monika Rachtan
Czy każda wizyta u urologa wymaga przeprowadzenia tego badania?

Jakub Dobruch
Nie, jeśli młody mężczyzna przychodzi z problemem niezwiązanym z męskimi narządami płciowymi, takie badanie nie jest konieczne.

Monika Rachtan
Po co w ogóle przeprowadza się to badanie?

Jakub Dobruch
Badanie służy ocenie gruczołu krokowego, który jest odpowiedzialny za reprodukcję mężczyzny. Rak prostaty to najczęstszy nowotwór złośliwy u mężczyzn w Polsce. Dzięki temu badaniu możemy go wykryć w odpowiednim czasie.

Monika Rachtan:
Kiedy pan profesor wspominał o kolonoskopii, zastanawiał się pan, czy powinien skonsultować się z urologiem? Często zastanawiamy się, czy nasze obawy są uzasadnione, ale czasem już pierwsza wizyta lekarska może rozwiać nasze wątpliwości. Proces diagnostyki nie musi być długi i skomplikowany. Pan profesor ma jasno określone zadanie - pacjent przychodzi, rozmawia z lekarzem, który na podstawie wywiadu i badań ocenia stan zdrowia.

Jakub Dobruch:
Idealny model wizyty u lekarza to taki, który miałem okazję obserwować w Nowym Jorku. Pacjent podczas jednego spotkania jest diagnozowany, a jednocześnie przeprowadzane jest badanie USG. Czy jest pan zaznajomiony z obecną strukturą i systemem medycznym? Jeśli jest taka potrzeba, badania są wykonywane od razu.

Monika Rachtan:
Tak, zgadza się.

Jakub Dobruch:
W przypadku diagnozy miejscowej, pęcherz moczowy jest badany przy użyciu cienkiego, elastycznego instrumentu. W Polsce również pojawiają się możliwości przeprowadzania takich badań w jednym terminie, co pozwala na dokładną ocenę układu moczowego.

Monika Rachtan:
Pan profesor wspomniał o pewnym zagadnieniu i przypomniało mi się, że jest to organ, w którym może rozwijać się nowotwór. Jeśli dobrze pamiętam, chodzi o jeden z najczęstszych nowotworów.

Jakub Dobruch:
Tak, chodzi o raka pęcherza moczowego, który jest najczęstszym nowotworem dróg moczowych i jednym z głównych nowotworów urologicznych.

Monika Rachtan:
Rozumiem. Jakie objawy powinny zaniepokoić mężczyznę i skłonić go do wizyty u urologa?

Jakub Dobruch:
Podstawowym objawem raka pęcherza moczowego jest krew w moczu. W takim przypadku konieczna jest wizyta u specjalisty. Jeśli mężczyzna zauważy problemy z oddawaniem moczu, bóle w okolicy boków, powinien skonsultować się z lekarzem. Jednak najczęstszy nowotwór, o którym rozmawialiśmy, czyli rak prostaty, przez większość czasu nie daje wyraźnych objawów.

Monika Rachtan:
Chciałabym podkreślić, że nasz program ma na celu edukację pacjentów. Wspomniał pan, że podstawowe badanie można zlecić w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Kto powinien zgłosić się po skierowanie na takie badanie? Czy istnieją jakieś kryteria wiekowe czy genetyczne?

Jakub Dobruch:
To prawda, każdy mężczyzna powinien dbać o swoje zdrowie. W pewnym wieku powinien zgłosić się do lekarza rodzinnego i poprosić o skierowanie na badanie. Co do wieku, coraz więcej badań sugeruje, że pierwsze badanie powinno się odbyć około czterdziestego roku życia.

Monika Rachtan:
To ważne informacje. Czyli jeśli mężczyzna w wieku około czterdziestu lat ma wyniki w normie, co może zrobić, aby zminimalizować ryzyko rozwoju raka prostaty w przyszłości?

Jakub Dobruch:
Mężczyzna powinien prowadzić aktywny tryb życia, dbać o zdrową dietę i unikać nadmiernej konsumpcji przetworzonej żywności. Regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wielu chorób, w tym nowotworów.

Monika Rachtan:
To bardzo cenne informacje.

Jakub Dobruch
Mamy obecnie wiele dowodów na to, że warzywa są bogate w substancje neutralizujące wolne rodniki. Te toksyny powstają w wyniku przetwarzania różnych pokarmów przez wątrobę. Warzywa zawierają również witaminy, mikroelementy i pierwiastki śladowe.

Monika Rachtan
Chciałabym zapytać Pana Profesora o dietę. Szybko zorientowałam się, że obydwoje jesteśmy wegetarianami. Zastanawiam się, ilu moich rozmówców również nie je mięsa. Cieszę się, że Pan Profesor wspomniał o swojej diecie. Chciałabym również poinformować naszych słuchaczy, że wkrótce razem z ekspertem będziemy gotować zdrowe potrawy na sezon grillowy. Chcę pokazać, że można przygotować smaczne dania wegetariańskie na grilla. Ale wróćmy do tematów onkologicznych. Mam nadzieję, że Pan Profesor nie jest zły, że odbiegliśmy od tematu.

Jakub Dobruch
Nie ma sprawy.

Monika Rachtan
Chciałabym zapytać, czy warto odwiedzić gabinet urologa w celach profilaktycznych, nawet jeśli nie mamy żadnych dolegliwości. Jeśli tak, to w jakim wieku mężczyzna powinien się zgłosić na pierwszą wizytę kontrolną?

Jakub Dobruch
Zdecydowanie warto. Zachęcam mężczyzn do regularnych wizyt u urologa. W mojej praktyce zauważam coraz więcej pacjentów, głównie powyżej 40. roku życia. Wielu mężczyzn w tym wieku dostrzega zmiany w swoim ciele i chce zrozumieć ich przyczyny.

Monika Rachtan
Chciałabym, żeby Pan Profesor opowiedział o dostępnych metodach leczenia operacyjnego raka prostaty. Która z nich jest najlepsza dla pacjenta i która jest najczęściej wykonywana?

Jakub Dobruch
Są trzy główne metody operacyjne w leczeniu raka prostaty. Tradycyjna metoda otwarta, chirurgia laparoskopowa oraz chirurgia z użyciem robota. Każda z nich ma swoje zalety. Osobiście najczęściej korzystam z chirurgii robotowej. Jednak to doświadczenie chirurga, a nie konkretna metoda, ma kluczowe znaczenie dla sukcesu operacji.

Monika Rachtan
Dziękuję, Panie Profesorze. Chciałabym podkreślić, jak ważne jest regularne badanie i kontrola u lekarza specjalisty, niezależnie od metody leczenia.

Jakub Dobruch
Można łatwo wyczuć pewne rzeczy, chociaż nie zawsze są one werbalne. W chirurgii istnieje pewna finezja. Można podchodzić do niej elegancko lub mniej elegancko.

Monika Rachtan
Panie Profesorze, chciałabym zapytać z punktu widzenia praktycznego pacjenta. Jeśli chodzi o ośrodki, które operują robotem?

Jakub Dobruch
Można dowiedzieć się w Narodowym Funduszu Zdrowia, które ośrodki uzyskały finansowanie na tę operację. Pacjent może to sprawdzić. Jednak Narodowy Fundusz Zdrowia nie informuje, które ośrodki wykonują te operacje w trybie komercyjnym. Publiczne ośrodki muszą dostarczyć dane, jeśli chcą otrzymać finansowanie za tę operację.

Monika Rachtan
To kwestia transparentności. Chciałabym zapytać, co się dzieje z pacjentem, gdy leczenie operacyjne raka jest niewystarczające?

Jakub Dobruch
Jeśli po operacji widzimy oznaki potencjalnego przerzutu, który nie był widoczny przed operacją, to może to wskazywać na obecność pozostałości choroby nowotworowej. Istnieje kilka scenariuszy, które mogą się potem rozwinąć. Ale jeśli po pewnym czasie u niektórych pacjentów obserwujemy wznowę biochemiczną, to traktujemy to jako niepowodzenie leczenia.

Monika Rachtan
Rozumiem. Czyli urolog też prowadzi programy leczenia nowotworów?

Jakub Dobruch
Tak, w programach lekowych mamy dostęp do wielu nowoczesnych form terapii systemowej i urologowie również uczestniczą w tych programach.

Monika Rachtan
Chciałabym zapytać o operację związaną z rakiem nerki. Jakie są różnice między urologiem a neurologiem w kontekście leczenia problemów z nerkami?

Jakub Dobruch
Neurolog zajmuje się chorobami wewnętrznych z perspektywy leczenia farmakologicznego. Urolog to chirurg specjalizujący się w chorobach układu moczowego oraz męskich narządów płciowych, w tym w chorobach nerek leczonych operacyjnie.

Monika Rachtan
Więc upraszczając, neurolog to lekarz od leków, a urolog to chirurg. Jakie objawy raka nerki powinny wzbudzić naszą uwagę?

Jakub Dobruch
Rak nerki nie jest bardzo częsty, ale też nie jest rzadki. Wiele przypadków raka nerki jest wykrywanych przypadkowo podczas badań USG. Dlatego warto regularnie wykonywać badania profilaktyczne.

Monika Rachtan
Czy warto przynosić do lekarza wcześniejsze wyniki badań?

Jakub Dobruch
Zdecydowanie tak. Wspomaganie lekarza poprzez dostarczenie wcześniejszych wyników badań może pomóc w dokładniejszej diagnostyce.

Monika Rachtan
Czy mężczyźni czują się niekomfortowo mówiąc o swoich problemach w gabinecie lekarskim?

Jakub Dobruch
Nie chciałbym używać słowa "wstydzą się", ale trudno jest mówić o sprawach intymnych. Wymaga to zaufania i odpowiedniej atmosfery w gabinecie lekarskim.

Jakub Dobruch:
Oczywiście, należy dążyć do osiągnięcia jak najlepszego efektu terapeutycznego. Można to osiągnąć na wiele sposobów, niekoniecznie farmakologicznych czy operacyjnych. Zależy nam na tym, ale pojawiają się pewne ograniczenia i problemy. Wszyscy starają się je wyeliminować. Dobrym przykładem jest system szwedzki stosowany w Skandynawii. Lekarze tam mają więcej czasu na rozmowę z pacjentem i konsultacje niż w Polsce.

Monika Rachtan:
Pani profesor chciał przekonać naszych słuchaczy, że lekarz nie będzie oceniał pacjenta, który mówi o problemach z erekcją. Dyskutowałam o tym z lekarzem psychiatrą i wyobrażaliśmy sobie sytuację w małej miejscowości, gdzie wszyscy się znają. Pacjent mógłby się obawiać, że lekarz będzie wiedział o jego problemach. Ale wierzę, że 99% lekarzy nie oceni takiego mężczyzny. Chcą mu po prostu pomóc.

Jakub Dobruch:
Dokładnie, to jest tajemnica lekarska. Zapominamy o danych osobowych pacjenta po wyjściu z gabinetu. W środowisku lekarskim rozmawiamy o przypadkach, ale nie o danych osobowych pacjenta. Jeśli jakiś lekarz nie zachowuje dyskrecji, nie powinien być lekarzem.

Monika Rachtan:
Panie profesorze, co pan rozumie przez humanizację medycyny z perspektywy lekarza urologa?

Jakub Dobruch:
Dla mnie humanizm w medycynie to traktowanie pacjenta jako całości, nie tylko jako choroby. To podmiotowe traktowanie człowieka, uwzględnienie wszystkich aspektów jego życia. Lekarz powinien być także psychologiem.

Monika Rachtan:
Zgadzam się.

Jakub Dobruch:
Psycholog musi przekonać pacjenta do proponowanego leczenia. Wiem, że to, co proponuję, jest dla pacjenta dobre. Muszę zbudować odpowiednią relację z nim, aby przeprowadzić go przez cały proces leczenia i zadbać o jego samopoczucie.

Monika Rachtan:
Panie Profesorze, życzę, aby wszyscy pacjenci spotykali lekarzy z takim podejściem jak pan. Bardzo dziękuję za rozmowę.

Jakub Dobruch:
Bardzo dziękuję za miłe słowa. Było mi miło rozmawiać z panią redaktor.