Chirurgia bariatryczna czyli jak zmniejszenie żołądka zwalcza otyłość. Odcinek 41

Otyłość

Otyłość stała się jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych naszych czasów, dotykającym coraz większej części społeczeństwa. „Jeżeli byśmy wzięli pod uwagę wszystkie przyczyny zgonów na świecie, to otyłość jest na piątym miejscu, według WHO,” podkreśla prof. dr hab. n.med. Wiesław Tarnowski. W Polsce, nadmierną masę ciała ma 65,7% mężczyzn i 45,9% kobiet, przy czym otyłość stwierdza się u 15,4% mężczyzn i 15,2% kobiet. Otyłość olbrzymia, czyli BMI równie 40 lub więcej, dotyczy 0,5% mężczyzn i 0,4% kobiet. Te dane świadczą o ogromnym problemie zdrowotnym i konieczności podjęcia działań zapobiegawczych oraz leczniczych.

Otyłość klasyfikuje się na trzy stopnie w zależności od wskaźnika masy ciała (BMI):

• BMI powyżej 30 – otyłość I stopnia,
• BMI powyżej 35 – otyłość II stopnia,
• BMI powyżej 40 – otyłość III stopnia, znana również jako otyłość olbrzymia.

Każdy z nas może łatwo zweryfikować, czy choruje na otyłość, wystarczy stanąć na wadze i skorzystać z internetowego kalkulatora BMI.

Kalkulator BMI – https://www.nfz-krakow.pl/dla-pacjenta/zalatw-sprawe-krok-po-kroku/kalkulator-bmi/

Chirurgia bariatryczna

Chirurgia bariatryczna stanowi kluczowe rozwiązanie dla osób borykających się z otyłością, u których inne metody leczenia okazały się nieskuteczne. Gość odcinka potwierdza, że dzięki nowoczesnym technikom chirurgicznym, takim jak operacje laparoskopowe, ryzyko powikłań jest minimalne, a pacjenci mogą liczyć na trwałą i znaczącą redukcję masy ciała.

Wśród metod chirurgii bariatrycznej wyróżnia się kilka metod operacji np.:

• • Laparoskopowa rękawowa resekcja żołądka,
  • Laparoskopowe ominięcie żołądkowo-jelitowe,

• Laparoskopowe założenie opaski żołądkowej.

Każda z nich ma na celu redukcję masy ciała oraz poprawę kontroli nad chorobami towarzyszącymi otyłości. Operacje te różnią się między sobą mechanizmami działania, efektami oraz potencjalnymi powikłaniami.

Szczególną popularnością cieszy się operacja rękawowa żołądka, polegająca na usunięciu części żołądka, co skutkuje ograniczeniem ilości spożywanego pokarmu oraz zmianami w odpowiedzi organizmu na jedzenie. Prof. dr hab. n.med. Wiesław Tarnowski informuje, że dzięki zastosowaniu specjalnych staplerów, proces ten jest bezpieczny i skuteczny, a pozostawione w organizmie zszywki, wykonane z tytanu, nie stanowią zagrożenia dla zdrowia pacjenta.

Zabiegi te wprowadzają znaczące zmiany w sposób, w jaki ciało przetwarza pokarm i reguluje głód, co ma bezpośredni wpływ na kontrolę nad otyłością i jej powikłaniami. Gość odcinka zwraca uwagę na spadek poziomu greliny, hormonu głodu, co bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie apetytu.

Decyzja o wyborze konkretnej metody operacyjnej jest podejmowana wspólnie przez pacjenta i chirurga, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb, stanu zdrowia oraz oczekiwań, aby zapewnić najlepsze możliwe efekty leczenia.

Wskazania

Wskazania do operacji bariatrycznej obejmują pacjentów, którzy mimo prób leczenia farmakologicznego i zmian w stylu życia, nie osiągnęli trwałej redukcji masy ciała. Rekomendowane są one dla osób między 18 a 65 rokiem życia. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości oraz Polskiego Towarzystwa Chirurgicznego, kwalifikacją do operacji są osoby z:

• otyłością III stopnia,
• otyłością II stopnia w przypadku, gdy towarzyszą im poważne powikłania zdrowotne, takie jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, zespół bezdechu sennego, które mogą ulec znacznej poprawie dzięki redukcji masy ciała.

Pacjenci zainteresowani operacją bariatryczną powinni rozpocząć swoją ścieżkę od wizyty u lekarza rodzinnego, który może wystawić skierowanie do poradni chirurgicznej lub ośrodka specjalizującego się w chirurgicznym leczeniu otyłości. Proces ten, jak wyjaśnia prof. dr hab. n.med. Wiesław Tarnowski, jest dobrze zorganizowany i obejmuje interdyscyplinarną opiekę przedoperacyjną, w tym kompleksową ocenę stanu zdrowia, optymalizację kontroli powikłań otyłości oraz przygotowanie przez oddział chorób wewnętrznych. Wszystkie badania i konsultacje, w tym wizyty u dietetyka i psychologa, są koordynowane i realizowane w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, co minimalizuje ryzyko okołooperacyjne i maksymalizuje korzyści z leczenia.

Droga do operacji jest ścieżką, którą pacjent musi przejść, ale jest ona zaprojektowana tak, by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo i efektywność leczenia. Od pierwszej wizyty w szpitalu do momentu operacji może minąć około pół roku, choć ze względu na dużą liczbę pacjentów mogą wystąpić niewielkie wahania w czasie oczekiwania.

Programy wsparcia

Rozwój programów wsparcia dla pacjentów z otyłością w Polsce stanowi ważny krok w kierunku poprawy jakości życia i zdrowia osób dotkniętych tą chorobą. Jednym z takich inicjatyw jest program KOS-BAR, który, mimo że jest na etapie zakończenia, zdobył uznanie zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów za swój innowacyjny i holistyczny podejście do leczenia otyłości.

Profesor podkreśla, że program KOS-BAR nauczył specjalistów, jak należy opiekować się chorymi na otyłość, oferując nie tylko leczenie chirurgiczne, ale również kompleksową opiekę przed i po operacji. Dzięki temu pacjenci mogą liczyć na przypomnienie o wizycie czy pomoc w przezwyciężeniu barier, które mogą powstać w drodze do zdrowienia.

Program ten pokazał, że kluczowe jest zaangażowanie pacjenta w proces terapeutyczny i współpraca z wielospecjalistycznym zespołem terapeutycznym. Choć pilotaż KOS-BAR dobiega końca, istnieje nadzieja na wprowadzenie nowych rozwiązań, które będą kontynuacją tego, co najlepsze w programie, mając na celu zmniejszenie czasu oczekiwania na leczenie i zapewnienie pacjentom jeszcze lepszej opieki.

Nie tylko chirurg

W kontekście leczenia otyłości, szczególnie ważną rolę odgrywa zespół wielospecjalistyczny, który towarzyszy pacjentowi zarówno przed, jak i po operacji bariatrycznej. Gość odcinka podkreśla, że skuteczne leczenie otyłości nie jest możliwe bez wszechstronnej opieki obejmującej wsparcie psychologa, dietetyka, lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz w razie potrzeby, kardiologa czy endokrynologa. To oni tworzą nad pacjentem swoisty parasol ochronny, zapewniając kompleksową opiekę i wspierając go na każdym etapie procesu leczenia.

Profesor zwraca uwagę na to, jak istotne jest holistyczne podejście do pacjenta, co oznacza nie tylko zajęcie się aspektami fizycznymi otyłości, ale również psychologicznymi i behawioralnymi.

Dostęp do leczenia chirurgicznego otyłości w Polsce

Znalezienie odpowiedniego ośrodka specjalizującego się w chirurgii bariatrycznej jest kluczowe dla osób, które zdecydowały się na tę formę leczenia. Jak podkreśla prof. dr hab. n.med. Wiesław Tarnowski, Polska oferuje szeroki wybór placówek, które są gotowe zapewnić pacjentom kompleksową opiekę na każdym etapie leczenia otyłości.

„Zachęcam do odwiedzenia strony Sekcji Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej Towarzystwa Chirurgów Polskich, gdzie znajduje się lista wszystkich ośrodków, które zajmują się leczeniem chirurgicznym otyłości w naszym kraju.”- mówi profesor. Na tej stronie pacjenci mogą znaleźć ośrodki blisko swojego miejsca zamieszkania, co ułatwia dostęp do specjalistycznej opieki oraz możliwość kontynuowania terapii w komfortowych warunkach.

Namiary na ośrodki bariatryczne – https://bariatria.tchp.pl/osrodki-bariatryczne/

Program „Po pierwsze Pacjent” jest dostępny na wielu platformach, w tym na Spotify, Apple Podcasts oraz Google Podcasts.

Źródło

• Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022 – https://ptlo.org.pl/resources/data/sections/114/ws_otylosc.pdf
• Zasady postępowania w nadwadze i otyłości 2018 – https://mlodzilekarzerodzinni.pl/wp-content/uploads/2020/01/Zasadypostępowaniawnadwadzeiotyłości2018-1.pdf
• Prof. Wyleżoł: Chirurgia bariatryczna to druga linia leczenia choroby otyłościowej – https://swiatlekarza.pl/prof-wylezol-chirurgia-bariatryczna-to-druga-linia-leczenia-choroby-otylosciowej/
• Ośrodki bariatryczne – https://bariatria.tchp.pl/osrodki-bariatryczne/
• Rodzaje operacji bariatrycznych – która będzie dla mnie najlepsza? – https://www.wnowymksztalcie.pl/tresci/rodzaje-operacji-bariatrycznych-ktora-bedzie-dla-mnie-najlepsza/
• Polskie rekomendacje w zakresie chirurgii bariatrycznej – Mariusz Wyleżoł, Krzysztof Paśnik, Stanisław Dąbrowiecki, Stanisław Głuszek, Maciej Michalik, Janusz Strzelczyk, Zbigniew Wierzbicki, Andrzej Kwiatkowski, Edward Stanowski Zarząd Sekcji Chirurgii Bariatrycznej i Metabolicznej Towarzystwa Chirurgów Polskich – [link]