Bez ciśnienia. Jak uciszyć burzę w tętnicach. Odcinek 22

Monika Rachtan
Czy wiecie, że chcąc obniżyć ciśnienie tętnicze, powinniście zrezygnować ze słonego pomidora i zamiast tego sięgnąć po pomidora z bazylią? Wiecie, że w osiemnastym roku życia warto kupić aparat do mierzenia ciśnienia tętniczego, aby regularnie kontrolować swoje wartości? Czy zdajecie sobie sprawę, że statyny to sprawdzone i bezpieczne leki, stosowane w praktyce klinicznej od ponad 40 lat? Czy wiecie, że leki hipotensyjne, czyli te służące do kontroli ciśnienia tętniczego, powinny być przyjmowane przez całe życie? W najnowszym odcinku programu "Po pierwsze Pacjent" rozmawiam z profesorem Aleksandrem Prejbiszem i profesorem Piotrem Dobrowolskim na te i wiele innych tematów. Zapraszam serdecznie do obejrzenia programu. Dzień dobry. Jestem Monika Rahman i witam państwa w kolejnym odcinku programu "Po pierwsze Pacjent". A dzisiaj gościmy profesora Dobrowolskiego i profesora Aleksandra Prejbisza. Dzień dobry.

Aleksander Prejbisz
Dzień dobry.

Piotr Dobrowolski
Dzień dobry pani redaktor, dzień dobry państwu.

Monika Rachtan
Dzisiaj rozmawiamy o prewencji nadciśnienia tętniczego, o tym, jak unikać go i jak sobie radzić, gdy już się pojawi. Jakie kroki podjąć? Do jakiego lekarza się udać? Będziemy mówić prostym językiem, ponieważ nasz program jest skierowany do pacjentów. Proszę, nie używajcie trudnych terminów, aby wszyscy mogli zrozumieć. Na końcu zadamy pytania od naszych widzów, więc proszę pamiętać, że nie ma głupich pytań. Odpowiedzi powinny być zrozumiałe dla pacjentów. Teraz wracając do prewencji nadciśnienia tętniczego, zapytam profesora Prejbisza: Kiedy powinnam kupić ciśnieniomierz dla moich znajomych? Na jakie urodziny byłby to dobry prezent?

Aleksander Prejbisz
Na osiemnaste urodziny.

Monika Rachtan
Dlaczego tak wcześnie?

Aleksander Prejbisz
Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, a także eksperci zalecają, aby każdy z nas mierzył ciśnienie tętnicze co roku. Oczywiście nie musisz mieć własnego ciśnieniomierza, ale raz w roku warto zmierzyć ciśnienie. Szczególnie ważne jest to dla osób w średnim i starszym wieku, ale także dla młodszych. Szczególnie dotyczy to kobiet. Często przyjmujemy pacjentki z nadciśnieniem tętniczym w ciąży, które nie wiedzą, jakie miały ciśnienie przed ciążą. To jest istotne, bo musimy odróżnić, czy nadciśnienie wynika z ciąży, czy istniało wcześniej. Wartość ciśnienia życia można pomóc już w wieku 18-19 lat, dlatego każdy powinien raz w roku mierzyć ciśnienie tętnicze.

Monika Rachtan
To jest zaskakujące, profesor Prejbisz, bo pewnie mógłby pan zmierzyć ciśnienie w wieku 18 lat. Wtedy jeszcze nie studiował pan medycyny.

Aleksander Prejbisz
To prawda, nie mierzyłem, ale teraz pewnie bym zmierzył.

Piotr Dobrowolski
Czasy się zmieniają, a także podejście do sprawy. Teraz wiemy, że im wcześniej, tym lepiej. Dlaczego? Bo wiemy, że długotrwałe wystawienie na wysokie ciśnienie tętnicze jest szkodliwe. Będziemy o tym jeszcze rozmawiać.

Aleksander Prejbisz
Również warto zauważyć, że dostępność ciśnieniomierzy jest teraz znacznie większa. W zasadzie każdy z naszych znajomych lub rodziny posiada ciśnieniomierz. Możemy nawet zmierzyć ciśnienie podczas spotkania. To jest ważne!

Piotr Dobrowolski
Pamiętajmy, że u cioci na imieninach można mierzyć nie tylko temperaturę, ale także ciśnienie tętnicze.

Monika Rachtan
To dobra rada. Dlatego teraz przekazuję państwa słowo. Profesor Dobrowolski wspomniał, że młodzi ludzie coraz bardziej dbają o swoje zdrowie. Zauważyłam to również, przynajmniej chciałabym, żeby tak było. Mamy na przykład kanał o zdrowiu na TikToku i Instagramie. Dzisiaj chciałabym podkreślić, że warto zmierzyć ciśnienie tętnicze w wieku 18 lat, zgodnie z zaleceniami profesorów. Teraz pytanie: W jakim wieku mogą pojawić się pierwsze objawy nadciśnienia tętniczego?

Piotr Dobrowolski
Na początek, warto zaznaczyć, że nadciśnienie tętnicze najczęściej nie wywołuje widocznych objawów. Wysokie ciśnienie tętnicze jest często bezobjawowe. Jednak niektórzy pacjenci mogą odczuwać niespecyficzne symptomy, takie jak bóle głowy, szumy w uszach, zawroty głowy lub ogólne złe samopoczucie. Nie istnieje jednak jedno charakterystyczne objawowe nadciśnienia tętniczego. Dlatego tak ważne jest regularne monitorowanie wartości ciśnienia już od 18 roku życia, jak wcześniej wspomniano.

Monika Rachtan
Dziękuję za wyjaśnienie. Czy istnieją sposoby na zapobieganie objawom, nawet jeśli nie ma ich jeszcze? Oto moje pytanie. Czy mogę coś zrobić, aby uniknąć nadciśnienia, oprócz regularnego pomiaru ciśnienia tętniczego, jako młoda osoba?

Aleksander Prejbisz
Musimy zrozumieć, że nadciśnienie tętnicze to pewien próg ciśnienia, od którego uznajemy, że konieczne jest leczenie, ponieważ obniżenie ciśnienia przynosi korzyści zdrowotne, takie jak wydłużenie życia. Istnieje jednak genetyczna predyspozycja do określonych poziomów ciśnienia tętniczego, która różni się u każdej osoby. Poza tym istnieją czynniki związane ze stylem życia, które wpływają na nasze ciśnienie. Mówimy tu o aktywności fizycznej, diecie, ograniczeniu soli, unikaniu nadmiernego spożycia alkoholu, utrzymaniu prawidłowej masy ciała i rzuceniu palenia tytoniu.

Aleksander Prejbisz
Te wszystkie czynniki dodają się w naszym życiu i wpływają na nasze ciśnienie tętnicze. Nadciśnienie może pojawić się w różnym wieku, ale istnieje ryzyko dla każdego z nas. W wieku 80 lat aż 80% populacji cierpi na nadciśnienie. Kluczowe jest więc, kiedy te wyższe wartości ciśnienia zostaną osiągnięte.

Monika Rachtan
Pan profesor wspomniał, że teraz porozmawiamy o zdrowym stylu życia, a ja chciałabym zapytać o to wcześniej, ponieważ już za kulisami wspominaliśmy o mocnych zaleceniach dla pacjentów. Muszą zacząć się ruszać, zdrowo się odżywiać i przestać palić, a nie zacząć palić. Jak to osiągnąć?

Piotr Dobrowolski
To często jest najtrudniejsze zadanie. Przepisanie recepty na leki to najprostszy krok w gabinecie lekarskim, zarówno dla lekarza, jak i dla pacjenta. Niemniej jednak ważne jest, żebyśmy wszyscy, łącznie z pacjentami, zrozumieli, że to, o czym mówił profesor Prejbisz wcześniej, to klucz do obniżenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Nie trzeba od razu radykalnie zmieniać życia, ale każdy ma możliwość podejmowania małych kroków, takich jak przestać palić, zacząć się ruszać i zmienić dietę.

Aleksander Prejbisz
Dokładnie, chodzi o modyfikację stylu życia. To nie muszą być zmiany drastyczne. Ważne jest, aby pacjenci zrozumieli, że sami mogą wiele zrobić dla swojego zdrowia, nie tylko polegając na lekach. Chodzi o to, żeby zrozumieć, że unikanie czynników ryzyka, takich jak palenie, brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta i stres, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie sercowo-naczyniowe.

Piotr Dobrowolski
Tak, i warto pamiętać o diecie bogatej w warzywa i owoce, ograniczeniu soli oraz unikaniu nadmiernej ilości alkoholu. Poza tym, życie bez stresu, regularny sen i aktywność fizyczna to klucz do obniżenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Monika Rachtan
To prawda, ale to wszystko może wydawać się trudne do osiągnięcia. Pacjenci często nie wiedzą, do kogo się zwrócić o pomoc w wprowadzeniu tych zmian. Kto może pomóc pacjentom przyjęcie zdrowszego stylu życia?

Aleksander Prejbisz
Warto zaznaczyć, że pacjenci nie powinni się bać lekarzy. Lekarze są tu po to, aby pomóc pacjentom w osiągnięciu lepszego zdrowia. Kiedy pacjentowi brakuje wiedzy, powinien śmiało pytać i prosić o pomoc. Nie jest to straszne, a może przyczynić się do uniknięcia wielu powikłań sercowo-naczyniowych w przyszłości.

Piotr Dobrowolski
Pacjenci nie powinni bać się lekarzy, a lekarze są dostępni, aby pomagać. Warto rozmawiać z lekarzem rodzinnym, kardiologiem lub hipertensjologiem, jeśli są obawy dotyczące zdrowego stylu życia lub zmiany w czynnikach ryzyka.

Aleksander Prejbisz
To ważne, żeby pacjenci zrozumieli, że lekarze są dostępni i gotowi pomóc w dążeniu do zdrowszego stylu życia. Działania profilaktyczne są kluczowe, aby zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych w przyszłości.

Monika Rachtan
Dziękuję za wyjaśnienia. Ale co zrobić, jeśli po regularnych pomiarach ciśnienia od 18 roku życia, w wieku 41 lub 42 lata wartości te zbliżają się do niebezpiecznego poziomu? Czy trzeba obserwować czy reagować natychmiast? I do kogo się udać po pomoc?

Aleksander Prejbisz
Jeśli po regularnych pomiarach ciśnienia tętniczego od 18 roku życia zauważamy, że wartości te zbliżają się do niebezpiecznego poziomu, nie warto czekać. Warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, kardiologiem lub hipertensjologiem. Obecnie zaleca się bardziej agresywne podejście wobec nadciśnienia tętniczego, aby jak najszybciej obniżyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Odkładanie na później może skutkować poważnymi powikłaniami w przyszłości.

Piotr Dobrowolski
Ważne jest, abyśmy nie bagatelizowali problemu i nie zwlekali z działaniem. Współczesna wiedza medyczna pokazuje, że szybkie obniżenie wysokiego ciśnienia tętniczego jest kluczowe dla zdrowia sercowo-naczyniowego. Dlatego niezwłoczna konsultacja z lekarzem jest najlepszym krokiem.

Monika Rachtan
To zrozumiałe. Dziękuję za klarowne odpowiedzi i za rozmowę na temat prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Warto pamiętać, że zdrowy styl życia i kontrola czynników ryzyka mogą znacząco wpłynąć na nasze zdrowie w przyszłości.

Monika Rachtan
Pan profesor powiedział, że mierzenie ciśnienia w aptece to może niekoniecznie być najlepszy pomysł. Ale co z pacjentami, którzy mają tzw. efekt białego fartucha? Takich pacjentów też spotyka się w gabinecie – wchodzą do gabinetu i nagle, w obecności lekarza, ciśnienie im rośnie. Jak sobie z tym poradzić?

Aleksander Prejbisz
Dlatego mierzenie ciśnienia w aptece jest dobrym pomysłem, zwłaszcza jeśli nie mamy ciśnieniomierza w domu. Najlepszym rozwiązaniem jednak jest posiadanie własnego ciśnieniomierza w domu, szczególnie w przypadku efektu białego fartucha. Kiedyś podejście do tego efektu było bardziej łagodne, ale obecnie wiemy, że osoby z efektem białego fartucha mogą w przyszłości rozwinąć nadciśnienie tętnicze. Poza tym pomiary domowe, czyli całodobowa rejestracja ciśnienia, są bardzo ważne. To złoty środek. Dobre pomiary domowe pozwalają potwierdzić lub wykluczyć diagnozę nadciśnienia tętniczego. Pamiętajmy o tym, że pomiary poza gabinetem lekarskim mają wiele zalet i pozwalają lepiej kontrolować ciśnienie tętnicze oraz dostosować odpowiednie leczenie.

Monika Rachtan
A jak prawidłowo mierzyć ciśnienie w domu? Czy są jakieś zasady, których należy przestrzegać?

Piotr Dobrowolski
Od 2021 roku mamy jasne wytyczne dotyczące prawidłowego pomiaru ciśnienia tętniczego w domu. Ważne jest, aby przez 7 dni przed wizytą u lekarza rano wykonywać dwa pomiary ciśnienia tętniczego, jeden po drugim. Również wieczorem wykonujemy dwa pomiary, jeden po drugim. Razem zapisujemy 28 pomiarów i przynosimy je do lekarza. To prosta i skuteczna metoda potwierdzenia lub wykluczenia nadciśnienia tętniczego. Pamiętajmy: 7 dni, rano i wieczorem, po dwa razy.

Monika Rachtan
Bardzo ważne jest, o czym mówi pan profesor, żeby nie zapominać zanieść tych wyników do lekarza. Często pacjenci myślą, że samo pomiar ciśnienia może ich wyleczyć. To jest istotne – zapisane wyniki należy pokazać lekarzowi, bo niestety pan profesor nie ma w gabinecie urządzenia, które pozwoli odczytać wyniki na odległość.

Piotr Dobrowolski
To prawda. Pamiętajmy o stronie www.dobrzemierze.pl, gdzie znajdują się informacje na temat prawidłowego pomiaru ciśnienia tętniczego. To bardzo pomocna strona. Jeśli nie czujesz się pewnie w kwestii pomiarów, warto zajrzeć tam, ponieważ są tam opisane zarówno błędy, które należy unikać, jak i jak poprawnie wykonywać pomiary.

Monika Rachtan
Co jeśli ta strona nie pomogła i nadal mamy wątpliwości? Czy można wziąć ze sobą swój ciśnieniomierz na wizytę u lekarza i poprosić o pokazanie, jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?

Aleksander Prejbisz
Oczywiście, że tak. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do pomiarów, warto to zrobić. Żaden lekarz nie powinien mieć nic przeciwko temu.

Piotr Dobrowolski
Często zapraszam pacjentów do gabinetu ze swoimi ciśnieniomierzami, abyśmy mogli razem porównać wyniki i wykluczyć błędy w pomiarach.

Monika Rachtan
To bardzo ważna informacja. Ja również wszystkich namawiam, żeby ciśnieniomierz do swojego lekarza się wybrać. Zapytam Pana Profesora co dalej. Jak już mam te złe wartości ciśnienia tętniczego, widzę, że one są niedobre. Idę do lekarza. I teraz jak będzie wyglądało dalej moja, Jak będzie wyglądała dalej moja ścieżka diagnostyczna, terapeutyczna? Co się wydarzy?

Aleksander Prejbisz
Musimy abstrahując od strony diagnostycznej, ale już jeżeli terapeutycznej, to najczęściej jest tak, że podpisujemy tę obustronną umowę, czyli rozpoczynamy leczenie. W zasadzie wytyczne mówią nam, że w bardzo małym odsetku możemy odstąpić i chwilę poczekać. Rozpoczynamy leczenie i w tej chwili nawet mówi się, że rozpoczynamy od dwóch leków, żeby zadziałać szybko. Nie boimy się tego, bo to nie spowoduje, że pacjent następnego dnia będzie miał super niskie ciśnienie. Jest to bezpieczne. Możemy również to w tej chwili te dwa leki połączyć w jednej tabletce, czyli dać preparat złożony i od niego rozpocząć terapię nadciśnienia tętniczego. Pacjent przyjmuje jedną tabletka nawet pół tabletki. Są tam dwie substancje czynne I bardzo dobrze możemy kontrolować ciśnienie, bo może się okazać u dwóch trzecich pacjentów, że będziemy dobrze kontrolowali ciśnienie tętnicze.

Piotr Dobrowolski
Ale pamiętajmy szanowni Państwo, że niestety jak już podpisujemy cyrograf z diabłem profesorem Prejbiszem, to niestety już podpisujemy prawie do końca, do końca życia to pewnie jeszcze o tym będziemy mówić, ale żeby leczyć i odpowiednio leczyć ciśnienie tętnicze my musimy. To jest choroba przewlekła i my nie leczymy. Tak naprawdę nie mamy terapii genowej, że jedną śrubeczkę zakręcamy i nie ma nadciśnienia tętniczego. My leczymy objawowo. To leki, które podajemy na nadciśnienie tętnicze. Są to tylko leki objawowe, więc musimy brać, a tylko te leki działają, które je przyjmujemy.

Monika Rachtan
A ja wiem, że nasi pacjenci niestety, kiedy te wartości się wyrównują w dzienniczku wszystko wygląda pięknie. Lekarze są zadowoleni z efektów, po cichu odstawiają a to jedną tabletkę, a to drugą. Jak padnie to nadciśnienie tętnicze to już nie biorą. No właśnie i co się wtedy może wydarzyć? Mieliśmy nie straszyć, ale zapytam co się może wydarzyć, kiedy sobie sami odstawimy takie leczenie?

Aleksander Prejbisz
No będziemy mieli nadal nieleczone nadciśnienie. Tu jest trochę tak. W leczeniu wszystkich tych czynników, o których mówimy. Tak długo je leczymy, jak przyjmujemy tabletki. W momencie odstawienia tabletek te czynniki wracają do poziomu wyjścia. W związku z tym niestety, ale nadal jesteśmy pod wysokim ryzykiem zawału serca, udaru mózgu, przedwczesnego zgonu. Uważa się w przypadku np. 50 kilkuletniej osoby, że 3 miesięczna zwłoka w leczeniu nadciśnienia tętniczego już zwiększa ryzyko udaru mózgu. A więc w ciągu tych 3 miesięcy. A więc to naprawdę jest ważne, żebyśmy tę terapię brali regularnie. To nie jest problem przyjmować jedną tabletkę rano. W związku z tym my też uważamy, że ta prostota terapii, jedna tabletka rano, dwa leki. Jeżeli to nie skutkuje, mamy w tej chwili tak zwane trój tabletki, czyli nadal w jednej tabletce mamy trzy substancje czynne.

Monika Rachtan
Nie może być prościej.

Aleksander Prejbisz
Nie może być prościej. W związku z tym rano łatwo jest pamiętać o przyjęciu leków. Czasami oczywiście są jeszcze lekarze, którzy stosują skomplikowane schematy terapii. W niektórych przypadkach jest to uzasadnione, ale w niektórych możemy to uprościć, pomóc pacjentowi, bo to pewnie jeszcze do tego dojdziemy. Zaraz, co pani wspominała o tej diagnostyce. Pacjent nie ma tylko nadciśnienia tętniczego. My musimy spojrzeć jeszcze na inne czynniki ryzyka sercowo naczyniowego. To jest bardzo często tak, że pacjent przychodzi do mnie na nadciśnienie, jest zdziwiony, że ja go pytam o cholesterol, o glukozę, kiedy miał te pomiary. Zajmuję się jego otyłością. Patrzę całościowo na pacjenta, na wszystkie jego czynniki ryzyka wystąpienia zawału serca czy udaru mózgu. Bo my musimy wszystko kontrolować. Tak naprawdę zwracamy uwagę na 10 wykładników stanu zdrowia. Amerykanie mówią o ABCDEFGHI. A więc kontrolujemy krew, kontrolujemy glukozę, kontrolujemy poziom cholesterolu, kontrolujemy ciśnienie, kontrolujemy wagę, kontrolujemy obwód talii, kontrolujemy aktywność fizyczną, kontrolujemy jedzenie, kontrolujemy alkohol, kontrolujemy stres, kontrolujemy palenie papierosów.

Monika Rachtan
Wszystko. Ale panie profesorze to są jeszcze jakieś badania dodatkowe, które musimy wykonać? Może pan powiedzieć, że oprócz tych podstawowych badań krwi, aż takich podstawowych, to jeszcze kobieta, która ma więcej niż 60 lat, powinna wykonać? Kiedy się zaczynamy badać profilaktycznie, żeby wykluczyć choroby układu krążenia? Jakie badania?

Aleksander Prejbisz
Generalnie mówiąc od 40 roku życia, więc już nie od 60, ale już od 40 roku życia należy wykonywać badania profilaktyczne, które nam pomagają ocenić ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. A więc w 40 roku życia musimy zwracać uwagę na poziom cholesterolu. Musimy badać poziom glukozy, bo to jest cukrzyca. Musimy zwracać uwagę na nasze ciśnienie tętnicze. W związku z tym tak naprawdę pierwsza wizyta u lekarza rodzinnego, albo u kardiologa powinna być u nas przeprowadzona w 40 roku życia. Wówczas określamy ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, długości życia, ale generalnie mówiąc żeby to teraz skrócić, jeżeli mamy 50 lat, to wtedy musimy zwracać uwagę na wszystkie te czynniki, o których rozmawiamy.

Monika Rachtan
A jak mamy powyżej 60 roku życia, to są jakieś specjalne badania, które trzeba wykonywać?

Aleksander Prejbisz
Jeżeli mamy powyżej 60 roku życia, to tak naprawdę powinniśmy już rozważać zrobienie badań kardiologicznych, czyli elektrokardiogram. Warto byłoby wykonać badania echo serca. Warto byłoby wykonać badania naczyń szyjnych, czyli tętnic szyjnych, które prowadzą do mózgu, żeby sprawdzić czy nie ma tych blaszek miażdżycowych, które mogą prowadzić do udaru mózgu. Również warto byłoby rozważyć zrobienie badania Dopplera naczyń kończyn dolnych, żeby sprawdzić jak wygląda dopływ krwi do nóg. A więc są to tak naprawdę badania ultrasonograficzne, które na początku warto byłoby wykonać, żeby ocenić nasze ryzyko sercowo-naczyniowe. Ale tu jest tak, że 60 to jest taki wyznacznik wieku, w którym mamy już wyższe ryzyko wystąpienia chorób serca, chorób naczyniowych, a więc i udaru mózgu. A więc każdy wyżej 60 roku życia powinien ocenić swoje ryzyko i zwrócić uwagę na te czynniki.

Monika Rachtan
A takie badania są dostępne w ramach NFZ?

Aleksander Prejbisz
No tak. Takie badania można wykonać w ramach systemu NFZ. W związku z tym, że już wiek wyżej, żeby sprawdzić nasze naczynia, tak naprawdę trzeba już co roku chodzić do kardiologa, żeby wykonać EKG, żeby sprawdzić nasze naczynia szyjne, żeby sprawdzić Doppler, żeby sprawdzić nasze naczynia kończyn dolnych. To jest teraz dostępne w ramach systemu NFZ.

Monika Rachtan
To bardzo ważne informacje. To może powinniśmy też naszych słuchaczy zaprosić do kardiologa w wieku 60 lat? No przynajmniej na wizytę kardiologiczną?

Aleksander Prejbisz
Tak, ja jestem za tym, żeby już w 40 roku życia była ta wizyta, żebyśmy się zorientowali, gdzie jesteśmy z naszym ryzykiem. Czy jesteśmy w grupie ryzyka, czy jesteśmy w grupie wysokiego ryzyka? A żeby w tej grupie ryzyka nie pozostawać, trzeba oczywiście regularnie przychodzić na badania, żeby to kontrolować, żeby to oceniać. I tak naprawdę to są badania, które są dostępne. W związku z tym jestem za tym, żeby to kontrolować, żeby patrzeć na siebie, żeby patrzeć na swoje statystyki, żeby patrzeć na te wykresy. Ja bardzo lubię wykresy. A więc jak przychodzi pacjent, to od razu oglądam te wykresy i się zastanawiam nad tym, co można by było zmienić w diecie, co można by było zmienić w nawykach żywieniowych, czy w nawykach życia, żeby te wyniki były lepsze.

Monika Rachtan
Panie profesorze, a co może zrobić pacjent sam? Może pacjent czegoś nie wie. Mówi, że zdrowo się odżywia, że dużo ćwiczy, że nie pali, że nie pije, że nie ma stresów. A jednak wyniki badań są złe. Co może taki pacjent sam zrobić, żeby poprawić te wyniki badań, żeby zmniejszyć ryzyko zawału serca, udaru mózgu?

Aleksander Prejbisz
Najważniejsza jest dieta. Dieta, która pozwala na obniżenie poziomu cholesterolu. Dieta, która pozwala na obniżenie poziomu glukozy. A więc dieta, która pozwala na obniżenie cukrzycy, na obniżenie insulinooporności. A więc to jest dieta ubogotłuszczowa, ubogosolna, czyli ubogosodowa, czyli dieta, która mało soli, mało cukru, mało tłuszczu. Czyli to jest dieta, którą się już zaleca naszym pacjentom od 40 roku życia. Warto już wtedy zwracać uwagę na tłuszcze, na sól, na cukier, żeby później w 60 roku życia nie szukać rozwiązań, tylko żeby od razu zwracać uwagę na te składniki, które wpływają na poziom naszego cholesterolu, glukozy, czy ciśnienia tętniczego. A więc dieta to jest tak naprawdę najważniejsza rzecz.

Monika Rachtan
Czyli mówimy o diecie ubogosodowej, ubogosolnej, ubogotłuszczowej. I to jest chyba jakiś przepis na długie życie, prawda?

Aleksander Prejbisz
Tak, dokładnie. To jest przepis na długie życie. To jest przepis na zdrowe życie. To jest przepis na spokojne życie. A więc przede wszystkim dieta. A więc jedzenie, które jemy, ma wpływ na nasze zdrowie. A więc musimy zwracać uwagę na te produkty, które dostarczamy do naszego układu pokarmowego. A więc dieta jest najważniejsza. Oprócz diety to oczywiście jest aktywność fizyczna. Aktywność fizyczna to jest nasza codzienna porcja. Jeżeli codziennie wykonujemy pewną ilość aktywności fizycznej, to jest to naprawdę przepis na zdrowe życie. Ale co ważne, żeby ta aktywność fizyczna była zrównoważona. Nie za dużo, nie za mało. Ale wystarczająco dużo, żeby zmniejszyć nasze ryzyko wystąpienia tych chorób układu krążenia. Również oczywiście aktywność fizyczna pomaga kontrolować poziom cukru, poziom cholesterolu, poziom ciśnienia. To są rzeczy bardzo ważne. I to trzecia rzecz, która jest oczywiście bardzo ważna, to to jest palenie papierosów. To jest coś, co trzeba odstawić, jeżeli palimy papierosy, żebyśmy kontrolowali nasze ryzyko. Ale także alkohol. Musimy zwracać uwagę na alkohol, żeby nie nadużywać alkoholu, bo nadmiar alkoholu prowadzi do nadciśnienia tętniczego, prowadzi do udaru mózgu, prowadzi do uszkodzenia naszego układu pokarmowego. A więc to są te trzy rzeczy: dieta, aktywność fizyczna, palenie papierosów i alkohol, nad które trzeba zwracać uwagę.

Monika Rachtan
Tak. A stres? Wspomniał pan o stresie. Jak stres wpływa na nasze serce, na nasz organizm?

Aleksander Prejbisz
Stres jest bardzo ważny w naszym życiu. A więc stres wpływa na nasze zdrowie, wpływa na naszą psychikę, wpływa na naszą psychosomatykę. Czyli jak się czujemy w naszym organizmie, to przede wszystkim wpływa na nasz układ sercowo-naczyniowy. Dlaczego? Bo stres prowadzi do zwiększenia naszego ciśnienia tętniczego, do zwiększenia naszej częstości akcji serca. A więc na tętno i na ciśnienie, to są dwa składniki, które zwiększają nasze ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Czyli stres jest bardzo ważny. Ale stres to jest tak naprawdę element naszego życia codziennego. My jesteśmy narażeni na stres. W pracy jesteśmy narażeni na stres, w domu jesteśmy narażeni na stres, wychowujemy dzieci, wychowujemy wnuki, albo jesteśmy w jakimś związku, czy nie jesteśmy w związku. Wszystko to jest źródłem stresu. A więc w związku z tym trzeba go kontrolować. Jak kontrolować stres? Przede wszystkim myśleć pozytywnie, patrzeć na swoje życie z dystansem. Również myśleć pozytywnie, uśmiechać się, dbać o swoją kondycję psychiczną. Czyli to jest tak naprawdę stres jest jednym z elementów, które można kontrolować w swoim życiu. Ale żeby to kontrolować, trzeba o tym myśleć. A więc myślenie pozytywne to jest bardzo ważne. A także aktywność fizyczna, bo aktywność fizyczna to jest sposób na kontrolowanie stresu.

Monika Rachtan
Czyli ruch to jest sposób na radzenie sobie ze stresem?

Aleksander Prejbisz
Tak, dokładnie. Ruch to jest sposób na radzenie sobie ze stresem. To jest sposób na kontrolowanie stresu. A więc im więcej ruchu, tym mniej stresu. Ale także przede wszystkim dieta, bo dieta wpływa na naszą kondycję psychiczną. A więc to jest również bardzo ważne. A także to, żebyśmy sobie radzili w sytuacjach trudnych, żebyśmy nie robili sobie wszystkiego na złość, żebyśmy nie wywoływali sytuacji stresowych. Czyli stres to jest bardzo ważna rzecz, na którą trzeba zwracać uwagę. Warto to kontrolować, warto myśleć pozytywnie, warto mieć swoje strategie radzenia sobie ze stresem.

Monika Rachtan
Czyli stres jest czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób serca, tak?

Aleksander Prejbisz
Tak, stres to jest czynnik ryzyka wystąpienia chorób serca, chorób naczyniowych. A więc to jest czynnik, który wpływa na nasze zdrowie, wpływa na nasze serce, wpływa na nasze naczynia. A więc warto o tym myśleć, warto kontrolować ten stres, warto kontrolować nasze reakcje na stres.

Monika Rachtan
No tak. A jakie znaki mogą świadczyć o tym, że jesteśmy zestresowani, że nasze ciało jest zestresowane? To są jakieś objawy, na które możemy zwrócić uwagę?

Aleksander Prejbisz
Tak, objawy stresu to są tak naprawdę objawy, które są różne, ale najczęściej my mówimy o objawach, które są typowe dla naszego układu sercowo-naczyniowego. Czyli są to objawy bólowe, bóle w klatce piersiowej, bóle w sercu. Są to objawy zaburzeń rytmu serca, czyli nasza serce bije szybko, bije nieregularnie. Są to objawy naszych naczyń, czyli my mówimy o uciskach, o bólu w klatce piersiowej. Ale także to są objawy zaburzeń naszego układu pokarmowego, czyli mówimy o nudnościach, o wymiotach. Są to objawy naszej głowy, czyli o bólu głowy, zawrotach głowy, migrenie, napadach migreny. A więc to są tak naprawdę objawy, które my uważamy, że to jest objaw stresu. A więc to są różne objawy, ale najczęściej to są objawy związane z naszym układem sercowo-naczyniowym.

Monika Rachtan
Tak. Czyli jeżeli te objawy się pojawią, to warto zgłosić się do lekarza i skonsultować z nim tę sytuację?

Aleksander Prejbisz
Tak, jeżeli się pojawią te objawy, to warto zgłosić się do lekarza i omówić to z lekarzem. Ale także warto samemu sobie pomóc, żeby to zlikwidować, żeby to zniwelować. A więc to jest tak naprawdę pomoc naszej psychice, pomoc naszemu układowi sercowo-naczyniowemu, żeby nie miało to wpływu na nasze zdrowie. A więc warto to kontrolować, warto o tym myśleć, warto zgłaszać się do lekarza, ale także warto myśleć o sobie, żeby sobie pomóc.

Monika Rachtan
Tak. A jakie techniki radzenia sobie ze stresem pan poleca?

Aleksander Prejbisz
Techniki radzenia sobie ze stresem są różne. A więc to jest jedno z pytań, które jest bardzo trudne, bo każdy może znaleźć swoje techniki radzenia sobie ze stresem. Czy to jest towarzystwo, czy to jest muzyka, czy to jest relaks, czy to jest joga, czy to jest medytacja. A więc to są różne techniki radzenia sobie ze stresem, które można wypróbować. Ale także warto radzić sobie ze stresem, żeby nasz stres nie prowadził do uszkodzenia naszego układu sercowo-naczyniowego. A więc stres jest jednym z czynników, które zwiększają nasze ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. A więc to jest bardzo ważne, żeby my sami sobie pomagali radzić sobie ze stresem.

Monika Rachtan
Czyli istnieje wiele technik, które można wypróbować i każdy może znaleźć coś, co mu pomoże radzić sobie ze stresem.

Aleksander Prejbisz
Tak, każdy może znaleźć swoje techniki radzenia sobie ze stresem, ale także warto pamiętać o tych technikach, które są ogólnie dostępne. Czyli towarzystwo, muzyka, relaks, joga, medytacja, a także oczywiście aktywność fizyczna. A więc to są różne techniki, które można wypróbować, które można znaleźć, które można wdrożyć w swoim życiu, żeby kontrolować stres, żeby nie pozostawaliśmy na niego bezczynni.

Monika Rachtan
Tak, panie profesorze, bardzo dziękuję za te cenne informacje na temat nadciśnienia tętniczego, na temat chorób serca, na temat czynników ryzyka, które mogą prowadzić do tych chorób, na temat radzenia sobie ze stresem. To są naprawdę bardzo ważne informacje dla naszych słuchaczy. Jeszcze raz bardzo dziękuję za udział w naszym programie.

Aleksander Prejbisz
Ja również bardzo dziękuję za zaproszenie i za możliwość porozmawiania na temat nadciśnienia tętniczego, ale także na temat chorób serca, na temat profilaktyki sercowo-naczyniowej. To jest naprawdę bardzo ważne, żebyśmy o tym rozmawiali, żebyśmy o tym myśleli, żebyśmy o tym kontrolowali, żebyśmy o tym dbali.