Sekrety właściwej higieny jamy ustnej. Odcinek 52

Monika Rachtan
Cześć Monika Rachtan. Witam Was bardzo serdecznie w kolejnym odcinku programu "Po Pierwsze Pacjent". Zastanawialiście się kiedyś jaka jest najczęstsza choroba, najczęściej występująca choroba na świecie? To próchnica. I właśnie o niej, ale też o właściwej higienie jamy ustnej będę rozmawiała z Panią profesor Marzeną Dominiak. Witam serdecznie Pani profesor.

Marzena Dominiak
Dzień dobry, witam bardzo serdecznie.

Monika Rachtan
Dziękuję, że przyjęła Pani zaproszenie do naszego programu. Dziś sobie tak holistycznie porozmawiamy o zdrowiu jamy ustnej, bo właśnie to w jakim, w jakiej kondycji jest nasza jama ustna, to trochę tak jakby zwierciadło naszego całego organizmu. Czy możemy tak powiedzieć?

Marzena Dominiak
Tak, oczywiście. To jest bardzo dobre określenie. Ono pojawia się nie tylko w takich naszych rozmowach żargonowych, ale jest jednym z elementów, które wybrzmiało podczas obrad Światowej Federacji Dentystycznej. To, co się dzieje, faktycznie pokazuje nam, jaki jest stan naszego ciała. Umiejętnie tylko trzeba to przeczytać. Trzeba rozumieć i wiedzieć co się dzieje. Prosto patrząc oczywiście mamy próchnice, to możemy powiedzieć, że za dużo jemy słodkich pokarmów. No oczywiście. Szczotkowanie natomiast szczotkowanie jest wtórne, umiejętność usuwania tej płytki nazębnej I to jest bardzo ważne, ale z jakiegoś powodu to się robi, czyli środowisko kwasowe, czyli nie tylko co jemy, ale jak jemy, więc i kiedy jemy. Czyli kłania się nam cała dietetyka i możliwości postępowania właściwego i zjedzenie jabłka jako ostatniego posiłku, co wcale nie jest dobre i często pacjenci nie wiedzą, że to nie tylko cukier, ale później kwasy jednak, które zostają środowisku jamy ustnej. No i jeszcze ja bym dołożyła fruktozę, która jest niekoniecznie dobrze działającym cukrem w naszym organizmie, bo praktycznie nie jest trawiona. I to jest problem z kolei naszych jelit i to się ze sobą razem przekłada, więc naprawdę dużo na ten temat można mówić.

Monika Rachtan
Czy pani profesor, kiedy siada na fotelu pacjent i pani profesor zagląda do jego jamy ustnej, bo chyba tak mogę o tym powiedzieć, a przynajmniej myślę, że w ten sposób o tym myślą nasi widzowie. Czy tak rzucając okiem na właśnie stan uzębienia, na to, jak wyglądają dziąsła, może Pani profesor stwierdzić, że coś złego się dzieje w organizmie tego pacjenta? Że warto oprócz tego, żeby wybrać się do stomatologa, wybrać się także do jakiegoś innego specjalisty.

Marzena Dominiak
Tak, jesteśmy w stanie na pewno to stwierdzić. Jest wiele takich symptomów. Jednym z nich możemy powiedzieć np. wady zgryzu. Czemu mamy tak dużo wad zgryzu? Nie wiem czy tak się zastanawiamy, bo jest? Wcześniej było nie było ortodontów i nie było tak źle.

Monika Rachtan
A teraz co druga osoba na ulicy chodzi z aparatem na zębach.

Marzena Dominiak
Dokładnie. Pytanie czemu? Między innymi stwierdziliśmy to w badaniach genetycznych, nie tylko w takich badaniach klinicznych, obserwacyjno klinicznych, które są wykonywane, że dochodzi do zwężenia szczęki w układzie braku witaminy D i jeżeli jest zwężona szczęka, czyli taka za mała w stosunku do żuchwy często się robią stłuczenia, często pojawiają się problemy różnych zgryzu krzyżowych, nieprawidłowej wówczas okluzji stawów skroniowo żuchwowych, recesji dziąseł. Jest to taka zależność. No właśnie tak jak mówię, potwierdzona badaniami, że jeżeli brakuje witaminy D, mamy zwężenie szczęki.

Monika Rachtan
No ale to chyba większość Polaków ma niedobory witaminy D, gdybyśmy zrobili takie badanie populacyjne, kiedy właśnie ta suplementacja jest tak istotna dla zdrowia jamy ustnej, dla zdrowego zgryzu, czy ta suplementacja w wieku niemowlęcym, dziecięcym czy nastoletnim? Czy te wady mogą powstać także u 30 40 latków? Jeżeli te niedobory występują.

Marzena Dominiak
One są związane z rozwojem całego układu szczękowo twarzowego. Tak jak możemy powiedzieć, rozwija się cały organizm. Czyli okresie prenatalnym, Czyli już kobiety w ciąży, a nawet planujące ciążę już powinny mieć właściwy poziom witaminy D. Oczywiście w okresie rozwojowym u dzieci, które rosną, które dochodzi do rozwoju tego układu kostno twarzowego, jest bardzo istotne, żeby ta witamina D była nie tylko ten króciutki okres czasu, kiedy mamy najczęściej kilka miesięcy zaraz po urodzeniu, ale np. zrastania szwów czaszkowych, kostnych pojawia się w granicach 12 roku życia i jeżeli wtedy ten poziom jest niewłaściwy, dochodzi do zbyt szybkiego wzrastania tych szwów kostnych. Dlatego dochodzi do tych zwężeń w obrębie szczęki i ona wtedy charakteryzuje się właśnie takim niedorozwojem. Często pojawiają się zęby nieprawidłowo ułożone, mamy dużo recesji dziąsła. I teraz siadający pacjent. Jak widzimy tę wadę zgryzu, to już wiemy, że tam się coś dzieje. Podobnie jest z chorobą przyzębia. Tutaj też są bezpośrednie relacje rozwoju choroby przyzębia z niedoboru witaminy D3. A witamina D3 to jest główny czynnik wpływający na wytworzenie komórek mezenchymalnych i to będzie wpływało na układ odpornościowy. I znowu idziemy w tym kierunku, czyli widzimy, że jest jakaś ewidentna przyczyna tego, co się tak naprawdę dzieje. Więc chociażby tą relacją jesteśmy w stanie powiedzieć, że na pewno jest coś nie w porządku.

Monika Rachtan
Czy rozmowę w gabinecie z pacjentem pani profesor zaczyna od pytania czy te niedobory D3 u pacjenta występują? Czy robił w ostatnim czasie badania? Czy zaleca Pani wykonanie takich badań?

Marzena Dominiak
Tak, to jest bardzo częste pytanie i często nawet pacjenci troszeczkę się śmieją, bo mówią, uśmiechają. Tak to bym powiedziała. Nie śmieją, uśmiechają. Jesteśmy u stomatologa, pytamy o witaminę D. Tak, pytamy i nawet badamy, bo mamy w gabinetach takie proste urządzenia, które w ciągu 15 minut jesteśmy w stanie stwierdzić, pobierając krew tylko z palca, jaki jest poziom tej witaminy D3. I to jest istotnie ważne, bo to nie tylko mówi nam o tym, że jest ten problem i potwierdza nam tą naszą diagnozę, ale z drugiej strony wpływa na możliwość prawidłowego leczenia, bo przy braku witaminy D mamy np. suche zębodoły, częściej po ekstrakcji zębów. Pacjenci często mówią mam tendencję do suchych zębodołów, to nie ta tendencja. Często jest to zbadane właśnie z tym niedoborem tej witaminy D3. Choroba przyzębia też nie wyleczymy tej choroby przyzębia w żaden sposób. Jeżeli będzie ktoś miał poziom witaminy D3 4, 7, nawet 14.

Monika Rachtan
A takie poziomy się zdarzają prawda?

Marzena Dominiak
Takie niestety są bardzo częste.

Monika Rachtan
Ta norma to chyba około 30, jeżeli dobrze pamiętam.

Marzena Dominiak
Od 30 do 100 przy czym nie możemy mieć tej dolnej normy, bo to znaczy, że mamy naprawdę deficyt, a witamina D3 to jest ma działanie plejotropowe, ono działa na ponad 30 różnych narządów i tkanek i jeżeli będzie 30, to ona do tych 30 ledwo sobie dotrze. Więc tak naprawdę musimy mieć ten poziom, tak jak potwierdziło to amerykańskie m.in. Towarzystwo Endokrynologiczne. Na tkanki miękkie żeby ona miała pozytywny wpływ, musi być poziom między 40 a 60. Więc musimy wiedzieć, że ten poziom musi być wyższy. Jeżeli mówimy o kościach, mówimy nawet o wyższych poziomach. Powinniśmy mieć 60, 70, 80. Oczywiście monitorowanego poziomu to nie można wziąć sobie tylko witaminę D i nie wiedzieć co się dzieje, bo ona wtedy właśnie przynosi pewne problemy, bo za dużo, to oczywiście może się rozwinąć kamica, mogą się rozwinąć różnego rodzaju inne problemy ogólnoustrojowe, więc musimy mieć w odpowiednich ramach. Musimy pamiętać o różnych kofaktorach, musimy skorelować z całym organizmem. I musi być badany, zwłaszcza na początku poziom co trzy miesiące, aby ustabilizować ten poziom, tak jak innych hormonów.

Marzena Dominiak
On musi być kompatybilny, bo ona koreluje z poziomem m.in. cukru we krwi, z poziomem insuliny, z poziomem. Chciałam powiedzieć jeszcze innych hormonów uciekło mi w tej chwili, ale tarczycę, właśnie o tej tarczycy chciałam powiedzieć. Wtórna nadczynność tarczycy się może z tego rozwijać. Przy okazji parathormon wzrasta, witamina D3 maleje, więc tak naprawdę bardzo ważne jest, jakie są te relacje wzajemne. Tu jeszcze się pojawiają pewnego rodzaju wpływy z tak zwanymi niedoborami glutationów, czyli takich enzymów utlenianiająych. Są takie bardzo dobre prace napisane, o których tych relacjach się mówi, więc to jest ważne ile i jak. Czyli nie idziemy do apteki, nie kupujemy jednej tabletki, którą połykamy, bo ona pozornie tylko nam daje pewność, że mamy tę witaminę D3. Trzeba to skonsultować z lekarzem i ustalić odpowiednie poziomy i suplementację.

Monika Rachtan
My dziś wiele będziemy mówić o higienie jamy ustnej i o tym, że ona też powinna być dedykowana, dobrana do tego, co w naszym życiu się dzieje. Ale podobnie właśnie z witaminą D3. I tu i tu potrzebny jest specjalista, potrzebna jest porada, potrzebna jest kontrola, więc nie róbcie Państwo tego na własną rękę. Tylko pamiętajcie, że wspaniali stomatolodzy lekarze rodzinni służą tutaj radą. Chciałabym wrócić do chorób jamy ustnej. Próchnica, choroba przyzębia, wady zgryzu. Jak te wszystkie schorzenia wpływają na kondycję całego naszego organizmu? Czy np. taki rozwój próchnicy może powodować u nas jakieś dolegliwości poza jamą ustną?

Marzena Dominiak
Tak, to są rzeczy, które są ze sobą bardzo powiązane. Ja tylko podam kilka przykładów, bo ich można by było mówić bardzo dużo, bo próchnica czy choroby przyzębia to są bakterie, to są choroby bakteryjne, więc one mogą być przenoszone po pierwsze człowieka na człowieka, czyli np. nieprawidłowe jest szczotkowanie tą samą szczotką w domu albo na w tym samym kubeczku posiadanie tej samej szczotki.

Monika Rachtan
Czyli powinniśmy mieć osobne kubeczki. Najlepiej, żebyśmy dwa różne kolory wiemy, które są czyje i nie mieszamy.

Marzena Dominiak
Dokładnie tak, tak samo po chorobie. Jeżeli jesteśmy albo po leczeniu jakiejś choroby przyzębia ta szczotka powinna być jak nie wymieniona to przynajmniej zdezynfekowana. Są różne, które możemy chociażby dezynfekować w kuchenkach mikrofalowych. Takie są dostępne.

Monika Rachtan
Czyli to jest bardzo proste.

Marzena Dominiak
Bardzo proste. Już nie musimy wyrzucać kolejnych i produkować liczby tych szczoteczek, które wyrzucamy do środowiska, ale możemy właściwie je przygotować i wydezynfekować. To jest bardzo ważne, bo jak choroba bakteryjna, no przenosimy bakterie. Więc to jest istotne, żebyśmy o tym pamiętali. Więc jama ustna jest początkowym odcinkiem przewodu pokarmowego. Co mamy w jamie ustnej, to połykamy i ten przewód pokarmowy. W drugim kierunku też wpływa na stan jamy ustnej i nie wyleczymy różnego rodzaju zaburzeń żołądkowo jelitowych. Jeżeli jama ustna będzie nie w porządku. Ktoś ma zaawansowaną choroby przyzębia? Nie ma możliwości, żeby osiągnąć prawidłowo funkcjonujący ekosystem bakteryjny w jelitach. Drugą stronę choroby przyzębia korelują z chorobami np. Alzheimerem. Nawet jest tzw. Polska Nagroda Nobla została wręczona na Uniwersytecie Medycznym na Uniwersytecie we Wrocławiu, Uniwersytecie Ogólnym we Wrocławiu. Dla profesora Potempy między innymi wskazującymi wskazującego na występowanie takich zależności. Więc widzimy tutaj z chorobę o podłożu psychiatrycznym. To samo mówimy już od wielu lat o kardiologii, która występuje. Występuje tak samo cukrzyca, choroby, pulmunologiczne, które się będą pojawiały, ale w drugą stronę.

Marzena Dominiak
Jeżeli np. stwierdzimy, że występuje bardzo zaawansowana próchnica, to już mówiłam, że to jest nieprawidłowa dieta. Jest za dużo cukru, ale ten cukier to też jest glukoza i fruktoza, więc jeżeli tego za dużo spożywamy, może się pomogą się pojawić objawy odpowiednie, odpowiedniej przebudowy i wytworzenia z tkanki tłuszczowej ztłuszczenia tak naprawdę powinniśmy powiedzieć i wokół narządów trzewnych np. wątroby czy też w obrębie kości wyrostka zębodołowego. Bardzo prosto to możemy zobaczyć na bazie tomografii komputerowej, którą wykonujemy i wtedy mówimy np. o stłuszczeniu szpiku kostnego. Była to wcześniej domena ortopedów, bo najczęściej ortopedzi wykonywali zdjęcia kręgosłupa i tam są choroby określone modic 1, 2, 3, 4. Ale okazało się, że w stomatologii.

Monika Rachtan
No tak, wy Państwo wykonujecie takie zdjęcia rentgenowskie i tomografię.

Marzena Dominiak
Właśnie tomografia. I na tej tomografii możemy zobaczyć i ona staje się coraz bardziej rutynowym sposobem obrazowania. Mówimy o tak zwanym 3D, takim trójwymiarowym obrazowaniu i większość stomatologów wykonuje dlatego, że to jest dokładne zdjęcie, które pokazuje nam co się dzieje i w zębach, i wyrostkach zębodołowych, i w zatokach szczękowych. I to jest na tyle popularne, że możemy również ocenić tą gęstość kości i zobaczyć, że takie rzeczy się dzieją. Więc to jest taki prosty indykator. Zobaczymy, że coś się dzieje. OK, jeszcze mamy za dużo próchnicy. Łączymy z tym, że być może pacjent np. spożywa właśnie za dużo, np. wyłącznie przekąsek czy owoców, bo mogą być już nie mówię o samym jedzeniu słodyczy, ale takie właśnie jabłka codziennie zjadane jako przekąski albo albo większość owoców, a okazuje się, że ona w tym momencie nie będzie dobra, będą dobre po głównych posiłkach, kiedy włączymy je razem. Natomiast jako przekąski albo zastępujemy jeden z takich posiłków, które powinniśmy właściwie z jakimiś produktami białkowo tłuszczowymi zjeść, okazuje się, że ona może wprost pojawiać się i przekształcać się właśnie w tą tkankę tłuszczową.

Monika Rachtan
Zastanawiam się. Pani profesor bardzo prężnie działa, jeżeli chodzi o stomatologię w Polsce. Jest Pani prezesem Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i wiedza, którą Pani prezentuje jest raczej niespotykana moim zdaniem wśród specjalistów. Rozmawiałyśmy jeszcze przed naszym nagraniem, że interesuje się Pani Profesor tym holistycznym właśnie podejściem do zdrowego organizmu, a zastanawiam się, czy stomatolodzy, którzy w Polsce praktykują, praktykują oczywiście najczęściej w gabinetach prywatnych, bo ja osobiście nie znam osoby, która korzystała z stomatologa na NFZ i nie wiem gdzie mogłabym skorzystać z takiej porady. Tak się stało w naszym kraju, że jednak ten rynek komercyjny bardziej się rozwinął. Natomiast chciałam zapytać, czy takie rozmowy jak teraz sobie tutaj prowadzimy, są standardem w gabinetach stomatologicznych, czy jednak większość specjalistów skupia się tylko na zębach i to, co widzi w obrazie tomografii komputerowej, to nie do końca patrzy na to w taki sposób holistyczny. I drugie pytanie od moich widzów od razu jak znaleźć stomatologa, który będzie chciał ze mną porozmawiać o holistycznym zdrowiu mojego organizmu i także jamy ustnej?

Marzena Dominiak
To jest pytanie bardzo ciekawe, także bardzo za nie dziękuję. Myślę, że ono jest analogiczne do tego, co się dzieje ogólnie w naszej służbie zdrowia, w medycynie ogólnej, dlatego że mamy bardzo podzielony rynek na specjalistów w poszczególnych obszarach i często specjaliści w różnych obszarach zajmują się konkretnym rodzajem leczenia, np. mamy nie wiem, ortodontów, no to ortodonta pewne rzeczy ocenia, czy mamy tak samo tam ortopedów, no bo to możemy porównać. Tak samo mamy później endodontów i najczęściej pacjenci przychodzą po konkretne leczenia. Tak samo jak jest mało w tej chwili naprawdę internistów, którzy holistycznie do tego będą podchodzili, tak samo będzie mało stomatologów, którzy w taki sposób, holistyczny również podchodzą do całościowego leczenia. Najczęściej muszę powiedzieć dotyczy to chirurgów, którzy mają do czynienia z wykonywanymi zabiegami, dość nieodwracalnymi. Bo jeżeli np. mówimy o wszczepieniu implantów, jeżeli je szczepimy, a one się później nie przyjmują albo po jakimś czasie się nie przyjmują, to my mamy problem. I musimy sobie z nim poradzić. Więc żebyśmy mogli wiedzieć i zapobiegać występowaniu tej również bardzo częstej choroby, nawet choroby to jest objaw, Periimplantitis to musimy umiejętnie ocenić wiele parametrów. Czyli zaczynamy z pacjentem rozmawiać chociażby o tej witaminie D.

Marzena Dominiak
Ja myślę, że od ponad 10 lat już mówimy na wielu konferencjach i wykładach już większość stomatologów o tym mówi i wie, że to jest potrzebne. Zaczynamy coraz częściej pokazywać i teraz taką konferencję za kilka dni, na początku czerwca organizujemy we Wrocławiu Wrocławskie Dni Implantologii, na których będziemy mówili o takiej biotechnologicznej ocenie możliwości oceny morfologii krwi, żebyśmy mogli zobaczyć, czy są predyktory do tego, że mamy tam stan zapalny ostry i przewlekły. Czyli to nasze nauczanie z punktu widzenia Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, bo jest organizatorem właśnie Polskie Towarzystwo Stomatologiczne. Staramy się pokazywać kształcenie podyplomowe, bo to mówimy o kształceniu podyplomowych. Przy dyplomowych oczywiście informacje takie się pojawiają. Właśnie kilka dni temu miałam nawet wykład i pokazujemy tę relację. Natomiast nie jest to jakby standardem regulowanym programie nauczania, który ma pewne granice, których jesteśmy w stanie zrobić, gdyż to musi być zatwierdzone przez ministerstwo. Więc idziemy w kierunku kształcenia podyplomowego. W tym kształceniu podyplomowym organizujemy zasadne czy szkolenia, czy takie mastery, które dają nam możliwość rozwoju tej wiedzy, więc kształcimy kolejne pokolenia, aby mogły pomagać naszym pacjentom i wykrywać tego rodzaju nieprawidłowości.

Monika Rachtan
Z tych trudnych tematów i skomplikowanych mechanizmów, o których Pani Profesor wspominała, chciałabym wrócić do naszych domów, do naszych łazienek, do naszych umywalek, do naszych szczoteczek, past do zębów i tego wszystkiego, czego powinniśmy, mam nadzieję, codziennie Państwo używacie, ale nas uczą myć zęby od dziecka. Dostajemy swoją szczoteczkę jeszcze wcześniej mama, kiedy jesteśmy niemowlakiem, szczotkuje nam te zęby. Potem my się uczymy je myć. No i często tak zostaje, że już na tym myciu zębów się kończy. Raz do roku wizyta u stomatologa profilaktyczna. Jeżeli trzeba coś zrobić, to robimy. Natomiast zęby myjemy rano i wieczorem i myślimy, że wszystko jest już ok, że już wszystko, co mogliśmy dla tej higieny jamy ustnej zrobić, zrobiliśmy. Czy to wystarcza?

Marzena Dominiak
Praktycznie nie wystarcza. Fajnie, że już wiemy, że trzeba szczotkować zęby, ale czy dwa razy szczotkujemy, to też nie mówią o tym nam statystyki. Najczęściej szczotkujemy raz dziennie. Tutaj pojawiają się niestety w statystykach takie informacje. Też nie wiemy ile szczotkujemy, bo mówimy często o tym, że długo, krótko, ile mówimy o dwóch minutach, powinniśmy szczotkować. Te dwie minuty wydają się bardzo długie. Pomagają nam różnego rodzaju nawet informacje na wyświetlaczu, na szczoteczkach różnego rodzaju elektrycznych, szeroko tak powiem, których już widzimy poszczególne nawet obszary, w których kwadranty czy właściwie są wyszczotkowane, czy nie, czy aplikacje, które się będą pojawiały, to one są bardzo pomocne. Więc jeżeli tu mamy jakiegoś rodzaju problem, no to my jesteśmy w stanie to umiarkować. Więc to jest nieprawidłowe. I dwa razy w roku powinniśmy być u stomatologa też tego najczęściej nie bywa, bo nie powinniśmy przychodzić, jak już coś boli, bo to już jest za późno. Tylko powinniśmy faktycznie tą profilaktyką wyprzedzać pojawienie się pewnych niepożądanych działań. I właśnie jedną rzecz pozytywną, może nie jedną, ale taką rzecz pozytywną mogę powiedzieć w przypadku Narodowego Funduszu Zdrowia, bo leczenie dzieci jest refundowane praktycznie od urodzenia do 18 roku życia, w tej chwili w całości i tej komunikacji często nie ma, że nawet osoby czy rodzice zaraz po urodzeniu mogą przyjść do stomatologa i dowiedzieć się o tej pierwszej higienie, bo często po prostu nie wiedzą, co mają zrobić. Czy mają w ogóle tam myśleć o jakimś szczotkowanie, bo to wydawałoby się co dokładnie. Czy połykać? Nie połykać? Fluor Ile go mamy? Jak to powinno wyglądać? Bo bardzo ważne jest, że do 12 roku życia na pewno rodzic powinien towarzyszyć dziecku przez szczotkowanie zębów i pozwolić oczywiście na początku tą szczoteczkę używać, dziecku szczotkować, ale dziecko wyszukuje tylko zęby tylko w odcinku przednim, nie będzie myślało o tych trzonowcach mlecznych czy nawet w pierwszych trzonowcach stałych, które się będą wyrzynały w wieku sześciu siedmiu lat coraz częściej coraz wcześniej teraz. Więc rodzic musi zakończyć właściwe szczotkowanie. Musi wytworzyć ten nawyk u dziecka, bo inaczej dlaczego się pojawia tak często próchnica w szóstkach? No bo właśnie one są niedoczyszczone. I znowu nie dlatego, że ktoś nie czyści, bo powie, że ja czyszczę przecież dwa razy dziennie, ale właśnie niedokładnie, nie tą metodą, nie wie dokładnie w jaki sposób zrobić.

Marzena Dominiak
I to jest istotnie ważne, że trzeba wybrać pastę inną rano i wieczorem. Może ktoś ma nadwrażliwość, więc powinna być stosowana do nadwrażliwości, ale z drugiej strony pomagająca usuwać płytkę nazębną. Jeżeli ktoś ma chorobę przyzębia również może być różna. No bo jak jest choroba przyzębia to nie znaczy, że nie może mieć czystych i białych zębów, więc może być wybielające rano, a wieczorem ze środkami antyseptycznymi. Chlorheksydyną czy Fluorinol jest następny środek. Jeden bardziej przeciw próchnicy, drugi jest antyseptyczny, więc możemy dobrać te pasty, czyli nie jedna pasta na wszystko, żebyśmy nie myśleli o tym, tylko mamy takie portfolio tych różnych środków chemicznych do usuwania płytki bakteryjnej i nie tylko pasty, ale i płyny do płukania tak samo są dobierane w zależności co jest przyczyną choroby. Mamy żele, które zwiększają koncentrację np. chlorheksydyny miejscowo, zwłaszcza przestrzeniach między zębowych, bo o tym zapominamy.

Monika Rachtan
Pani Profesor, a skąd wiedzieć jaki produkt wybrać? Bo ja jestem głęboko przekonana, że Polacy po pierwsze kupują te środki higieny w drogeriach bardziej w sklepach kosmetycznych albo po prostu w supermarketach i tam nie ma kogo zapytać, jaką pastę powinnam wybrać? Czy np. po usunięciu ósemki powinnam używać jakiegoś specjalnego żelu? Od kogo te informacje najlepiej otrzymać? Do kogo się zwrócić? Z kim o tym porozmawiać?

Marzena Dominiak
Myślę, że gabinety stomatologiczne są dedykowane. Oczywiście lekarz, stomatolog, ale również higienistki, higieniści. To jest grupa zawodowa, która powinna i spędza bardzo dużo czasu i ma bardzo szeroką wiedzę na temat higieny jamy ustnej i powinniśmy wtedy dobrać właściwe środki. O tak, możemy powiedzieć tak jak już powiedziałam, że jedne mogą na nadwrażliwość, inne na próchnicę, inne mogą być po zabiegach. Różne, nie tylko składniki czynne, które się pojawiają, ale również ich koncentrację, bo na początku możemy stosować stężenia, które są wyższe, a potem możemy stosować stężenia niższe. Niekoniecznie wtedy jest chlorheksydyna sama. Ona często jest innym środkiem aktywnym, która się pojawia do stosowania przewlekłego. To samo jest z doborem szczotki. Są miękkie szczotki pozabiegowe, czyli często pacjenci pytają się, czy w ogóle po zabiegach szczotkować zęby, no tak, ja sobie nie wyobrażam trzy nie myć zębów. A po zabiegu jest rana otwarta. To tak jak rana na skórze. Jeżeli jest rana to my ją dezynfekujemy. No więc dlaczego nie możemy zdezynfekować tego w jamie ustnej?

Marzena Dominiak
Tak trzeba jak najbardziej. Nie bójmy się tego. Tak samo to trzeba oczyścić, na skórze też lekarz nam oczyszcza np. po upadku, tą skórę tak samo tutaj trzeba to oczyścić. Płytka nazębna jeszcze jedną rzecz chciałabym powiedzieć, bo tego też często pacjenci nie wiedzą, nie pytają, bo mówi no przecież ja miałem kilka dni temu usuwany kamień, znowu mam kamień, jak przychodzi pacjent przed zabiegiem. Tak, dlatego, że po 12 godzinach już się odłoży płytka nazębna po oczyszczeniu zębów, a po 48 ona już zmineralizuje się, wytwarza kamień. Więc to nie ma na zawsze, że usunęłam kamień i już tylko trzeba tą higienę dlatego 2 razy dziennie właściwą prowadzić.

Monika Rachtan
Pacjenci też boją się. Odwlekają bardzo często wizytę u dentysty dlatego, że boją się bólu, szczególnie przy usunięciu ósemki. Myślę, że to jest zabieg, który jest odsuwany w głowie pacjentów, młodych ludzi, często najdalej jak się da, bo wszyscy wiedzą, że po wyrwaniu ósemek będzie opuchlizna, Trzeba będzie wziąć zwolnienie, będzie strasznie bolało, zabieg jest nieprzyjemny. A czy może być miło i przyjemnie po usunięciu ósemki? Czy jeżeli my włączymy właściwą higienę, właściwą pielęgnację, jeżeli właściwie zaopiekuje się właśnie tą raną, która powstaje w naszej jamie ustnej, to czy jest możliwe, że przejdziemy przez tą procedurę z uśmiechem?

Marzena Dominiak
Tak, to jest oczywiście ten etap zaraz po zabiegowy i on jest obligatoryjny. I to jest rola stomatologa, który musi powiedzieć pacjentowi, co zrobić, powinien nawet napisać, bo często pacjent jest w takim stresie po tym zabiegu, że nie będzie pamiętał, więc powinno być wydrukowane, taka informacja właśnie czym płukać, jak często płukać, jak myć zęby, kiedy właśnie te szczoteczki pozabiegowe, żele pozabiegowe, płyny pozabiegowe, pasty dobrane odpowiednio. One mają często albo środki znieczulające w sobie, albo mają właśnie odpowiednie preparaty chlorheksydynę, chociażby, która będzie wykazywała działanie antyseptyczne. Chcemy np. większe stężenie, to możemy użyć żel. Więc to musi powiedzieć lekarz i to jest równie ważne jak zastosowanie np. antybiotyku, a czasami nawet ważniejsze, bo wiemy, że teraz jesteśmy w erze poantybiotykowej, więc stosowanie antybiotykoterapii przy ekstrakcji ósemek praktycznie jest przeciwwskazane i przy większości wypadków, jeżeli one są częściowo zatrzymane, nie powinniśmy stosować takiej profilaktyki. I też to jest ważne budowanie świadomości u pacjentów, że nie musi być znak równości. No przecież mam ósemkę, to ja potrzebuję antybiotyk, a często pacjenci tak wymagają.

Marzena Dominiak
Natomiast nie jest to potrzebne, bo w wielu wypadkach nie jest potrzebne, a antyseptyka pozabiegowa zastępuje właśnie to leczenie ogólno ustrojowe, więc możemy czuć się lepsi, zdrowsi. Jeżeli właściwie będzie przeprowadzony zabieg to jest bardzo ważne. Będzie wcześniejsza suplementacja np. witaminy D lub poziom właściwy. I ta profilaktyka, ta chemiczna kontrola płytki nazębnej. My ładnie to nazywamy. Będzie właściwa i właściwy instruktaż. To jest podstawa ku temu, żeby wszystko dobrze przebiegło.

Monika Rachtan
Odsuwamy wyrywanie ósemek, a jeżeli się okazuje, że mamy cztery do wyrwania, to nie chcemy cztery razy przeżywać tej strasznej sytuacji. Czy można wyrwać cztery ósemki jednego dnia?

Marzena Dominiak
Powiem tak wszystko można. Są zabiegi w znieczuleniu ogólnym, których przeprowadza się np. ekstrakcję czterech ósemek. I teraz wszystko zależności od tego, jak te ósemki są zatrzymane, jak wygląda ten zabieg, jak jest czas zabiegu, bo to też jest ważne, jaki jest czas zabiegu. Tak, będą występowały ewentualne powikłania pozabiegowe, bo musimy wiedzieć, że może się wytworzyć krwiak, może się wytworzyć długi obrzęk, duży obrzęk. Jeżeli będzie długotrwały zabieg, powyżej 2 godzin to on już sam z siebie generuje duże powikłania. My nawet mówimy, że powyżej pół godziny jeżeli trwa zabieg, to on już będzie generował powikłania związane z dużym odczynem ze strony kości wyrostka zębodołowego. To są takie proste mechanizmy na poziomie komórkowym procesów, które się uwalniają, enzymów odpowiednio, które się będą zwalniały. I im dłużej trwający zabieg, to tym większe prawdopodobieństwo jest powstania chociażby tych sychych zębodołów. Czemu tak mogę powiedzieć, żebyście Państwo mogli uwierzyć, że tak jest. Po jedynkach jak usuwamy czy dwójkach, czy trójkach najczęściej nie mamy suchych zębodołów a po ósemkach, bo one dłużej trwają.

Marzena Dominiak
Więc ten czas jest ważny jak on wygląda. I to nie znaczy, że teraz mamy wszystko zrobić tak szybko, szybko jak możliwe, ale tak zaplanować, że jeżeli widzimy, że są bardzo trudne te zęby, to może nie idźmy w cztery ósemki, a po jednej stronie np. po prawej lub lewej górę z dołem i podzielimy na dwa np. Więc to jest wtedy lepiej tolerowalne. Pacjent może jeść drugą stroną, lepiej to się wszystko goi. Więc musi to dobrać lekarz. I wszystko jest możliwe, bo w tej chwili mamy takie możliwości, taką technologię, że możemy naprawdę zrobić praktycznie każdy rodzaj leczenia, tylko musi być to wszystko dla ludzi.

Monika Rachtan
No właśnie, technologia możliwości. Gdyby miała pani porównać tą stomatologię, która była 10 15 lat temu do tej, którą dziś obserwuje pani profesor w gabinetach stomatologów, pewnie też w gabinecie, w którym pani profesor przyjmuje to, jakie słowa padły.

Marzena Dominiak
Jest stomatologia zupełnie inna. To jest nowoczesna stomatologia, można powiedzieć no już nie przyszłości, teraźniejszości, kiedy mamy obrazowanie cyfrowe, chirurgię stomatologiczną, bo możemy robić personalizowane rekonstrukcje kości, możemy robić szablony, w których my jesteśmy w stanie wszczepić implanty tak jak nam w sumie dyktuje obraz na komputerze na ekranie komputera. Więc to są takie mamy nawigacje, nawigacja statyczna, to, o której mówiliśmy, ale też mamy dynamiczną, czyli takie trochę stomatologiczne roboty, możemy powiedzieć sobie takie trochę mniejsze, ale pod kontrolą komputera, obrazu na komputerze jesteśmy w stanie wykonywać te zabiegi w odpowiednim miejscu, wracając czy usuwając ciała obce, korzenie zębów, różne torbiele, które występują. Więc jest to, mikroskopy, mamy skanery. Jest to zupełnie inny obraz stomatologii.

Monika Rachtan
A czy ta technologia i te nowoczesne metody leczenia przekładają się na to, że kiedy już te zęby się zrobi, jak to się w Polsce mówi, to ma się je na trochę dłużej.

Marzena Dominiak
Jeżeli nie będziemy o nie dbali, to nie ma nic na całe życie. To nie jest tak, że jak mamy implanty, to się nic już nie stanie, bo przy implantach się wytworzy, no może nie próchnica, ale wytworzy się choroba przyzębia. Jeżeli nie będziemy czyścić właściwie zębów, bo choroba przyzębia, to oczywiście mówiliśmy wcześniej układ immunologiczny i nieprawidłowa funkcja. Czyli to jest jedna z przyczyn tych zaawansowanych chorób przyzębia, ale mogą się rozwinąć również zapalenia dziąseł, a później zapalenia przyzębia wyłącznie z powodu nieprawidłowego czyszczenia płytki następnej, czyli kamienia, który się będzie gromadził. I one nie są może aż tak gwałtownie przebiegające, ale jednak będą powodowały powstawanie recesji ubytków kości w przestrzeniach międzyzębowych. Przez to się implanty odsłaniają. Zaczynamy widzieć coś szarego, co się pacjentowi nie podoba. Więc to nie jest tak, że my jesteśmy zwolnieni z właściwej higieny jamy ustnej i dbania i kontroli u stomatologów. Jeżeli zrobimy korony na zębach, jeżeli zrobimy implanty. To jest jednak nasz organizm i to wszystko jest połączone i ta płytka na zębach ciągle się będzie odkładała. Te bakterie nie przestaną działać, mają inną przyczepność. Oczywiście.

Monika Rachtan
A żeby zachęcić naszych widzów do wizyty u stomatologa, zapytam jeszcze czy nowoczesna stomatologia boli tak jak leczenie zębów? Trzeba przyznać, bolało 20 lat temu.

Marzena Dominiak
Oczywiście mamy fantastyczne znieczulenia, są fantastyczne, dobre środki, ale są też dobre urządzenia, którymi możemy deponować te środki znieczulające. One mogą być dokonywane pod tzw. ciśnieniem onkotycznym, czyli takim, które będzie powodowało, że ono od razu wchłania się do tkanki kostnej. Czyli to, co boli, to szybkie podanie, rozwarstwienie tych tkanek, czyli robi się taki balon. Pewnie każdy będzie mniej więcej wie, że takie rzeczy się robią. A jeżeli podajemy powoli, czyli tak jest prawie tak jak minutnik działa, to one się od razu wchłaniają i nie ma tych takich powikłań, które będą, będą się tworzyły i ona naprawdę wtedy nie boli. I można zrobić najbardziej takie wysublimowane zabiegi chirurgiczne, podając nawet jedną ampułkę tego środka tylko w sposób właściwy. Więc są takie możliwości, że możemy przeprowadzić te zabiegi w sposób praktycznie bezbolesny. I trzeba tego poszukiwać. Są, są gabinety, które są temu dedykowane, są akcje, które ogłaszamy w Polskim Towarzystwie Stomatologicznym. Są gabinety bez bólu, różne zależności jak jest ta akcja, się nazywa, o nich mówimy.

Marzena Dominiak
Można dużo rzeczy znaleźć na stronie "Polska mówi aaa". To jest taka nasza strona, o której ona ciągle istnieje. Ciągle. Dlaczego? Bo najczęściej dedykowana jest do Światowego Dnia Zdrowia Jamy Ustnej, który dwudziestego marca, Ale przez cały rok ta strona jest, więc możecie Państwo zobaczyć www.polskamowiaaa i tam są wszystkie takie pomocne informacje, które możecie Państwo znaleźć. Jak, co, gdzie, jakie są gabinety partnerskie, gdzie można się zgłosić na przeglądy, czasami bezpłatne różnego rodzaju akcje pojawiają się w szkołach, przedszkolach, nie tylko również w gabinetach partnerskich różnych naszych partnerów Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego. Więc zachęcam bardzo do tego, bo możemy naprawdę trochę odetchnąć.

Monika Rachtan
Z naszej rozmowy jasno wynika, że ta prawidłowa higiena jamy ustnej jest tutaj kluczowa. Oczywiście to, co jemy, to co suplementujemy, jest bardzo ważne, ale jednak mycie zębów porządne i dbanie o tą higienę jest kluczowe.

Marzena Dominiak
To tak jak mycie rąk. Jeżeli nie użyjemy rąk, no to wiemy co sobie możemy zafundować. Mieliśmy niedawno covid i widzieliśmy co się dzieje. To jest to samo z jamą ustną. Jeżeli jej nie umyjemy właściwie, to będą się indukowały różnego rodzaju choroby, bo mogą być też ubytki nie próchnicowego pochodzenia, które są np. od kwasów, różnego rodzaju erozję. Ale mogą być też od nieprawidłowego nadmiernego szczotkowania, bo to jeszcze o tym powiedzieć, bo czasami pacjenci mówią dobra, to ja będę mocno szorować i takie puceritis to też jest niedobrze, bo się zrobią takie właśnie wgłębienia, mówimy ubytki klinowe. Czyli musi być właściwa technika szczotkowania. I o tym właśnie w gabinetach stomatologicznych musi być powiedziane, jak to zrobić. I trzeba te środki, właśnie chciałam powiedzieć gabinety stomatologiczne. Idziemy do apteki, w aptece farmaceuci wiedzą, co nam doradzić. Powinny być te środki farmaceutyczne i te środki chemicznej kontroli płytki bakteryjnej najlepiej mieć właśnie w taki sposób sprawdzony, bo to jest po prostu pewne, co robimy i co stosujemy.

Monika Rachtan
Gdybyśmy miały podsumować dla naszych widzów, jak powinna wyglądać taka idealna nasza szafeczka w łazience, w której te wszystkie produkty do higieny jamy ustnej stoją. I powiedzmy, że nie dotyczy nas obecnie żaden zabieg chirurgiczny. Nie mamy choroby przyzębia, ale jednak chcemy odpowiedzialnie, profesjonalnie dbać o zdrowie jamy ustnej. To, co w tej szafce powinno stać.

Marzena Dominiak
Oczywiście pasta do zębów, która powinna być ogólnie przeciw próchnicy, czyli może być np. fluorinol zawartości, który może być w środku, czy jakiś preparat fluoru, który będzie odpowiednio suplementował. Możemy powiedzieć również, uzupełnią te braki, które powstają na co dzień przeciwpłytkowa, taka która jest na sposób. Następnie musi pojawić się, powinien się pojawić płyn do płukania, ale on nie może być z taką wysoką zawartością chlorheksydyny lub niską lub z innymi preparatami, które się pojawiają, które powodują lepsze działanie profilaktyczne jeśli chodzi o usuwanie płytki nazębnej. Czyli nie idziemy w te najmocniejsze preparaty, tylko takie do codziennego użytku. Co jest ważne, one są najczęściej przygotowane w rozcieńczeniach odpowiednich, czyli nie takie stężone preparaty. Powinniśmy mieć szczoteczki do usuwania płytki z przestrzeni między zębowych. Bardzo ważne takie mikrobrushe, którymi musimy szczotkować, bo o tych przestrzeniach między zębowych zapominamy. One są niezmiernie ważne. To znowu związane z dietą, bo nie jemy twardych pokarmów i one nam nie oczyszczają tych przestrzeni więc dlatego. Jeszcze jednym elementem są szczoteczki do języka, które musimy używać, bo na języku jest ponad 60% bakterii, które są obecne w całej jamy ustnej pomiędzy brodawkami nitkowatymi na języku.

Marzena Dominiak
Więc pasta, płyn do płukania, szczoteczka tradycyjna do mycia zębów, szczoteczka międzyzębowa, która się w ten sposób będzie pojawiała. Mogą być jeszcze żele w zależności od tego jaka jest sytuacja, zwłaszcza przy leczeniu ortodontycznym. Przy takich dodatkowych sytuacjach, które są potrzebne, one muszą być wtedy dedykowane, choć też do codziennej higieny. Mogą być używane zwłaszcza np. na szczoteczkach międzyzębowych, kiedy tam są jakieś większe zabiegania o jakąś przestrzeń.

Monika Rachtan
Mamy sezon wakacyjny, jest piękny maj i pewnie większość z nas wybiera się na wakacje, będzie gdzieś podróżować. Jedni polecą samolotem, drudzy pojadą samochodem i zawsze jest problem jak spakować tą kosmetyczkę. Wydaje się, że tych wszystkich rzeczy jest bardzo dużo. I teraz mamy płyn do higieny jamy ustnej, mamy specjalne szczoteczki do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, mamy szczoteczkę miękką do nakładania żelu, średnio twardą do mycia zębów, codziennie, dwie pasty. Czy można sobie odpuścić na wakacjach i wziąć tylko jedną pastę do zębów.

Marzena Dominiak
Na wakacjach jest to taki czas, że możemy sobie odpuścić, bo to wiadomo, że nie musimy przesadzać i nie musimy mieć aż takiej wielkiej kosmetyczki. 24 na 24. Jeżeli będzie jedna pasta i jedna szczotka i właściwa metoda szczotkowania, to jest już bardzo dobrze. Wracając do domu, no to wracamy do innych nawyków, które się pojawiają. Co możemy zrobić na wakacjach? Nawet może być woda z solą, może nawet popukać zwykłą wodą, ale dość intensywnie, która może się pojawić. Ale ta woda z solą jest takim dobrym rozwiązaniem, jeżeli chcemy się antyseptykę. Najstarsza metoda. Czasami możemy w ten sposób sobie poradzić.

Monika Rachtan
A po wakacjach wracamy do dobrych nawyków. Sięgamy po profesjonalne produkty, kupujemy je oczywiście w aptece. Pani profesor, ten program jest przede wszystkim dedykowany widzom w internecie i ja czasem przy niektórych odcinkach pozwalam sobie pozbierać takie pytania w internecie od właśnie naszych widzów i tutaj podyskutować z ekspertem, który siedzi naprzeciwko mnie. Mam tylko trzy. Czy mogę?

Marzena Dominiak
Oczywiście.

Monika Rachtan
Wielokrotnie piszą osoby, że nie przyglądają się zdrowiu jamy ustnej dziecka, kiedy ono jest w tym młodszym wieku. No bo to są mleczaki i tak wypadną dopiero te stałe, to będziemy dbać. A mleczaki tam jakaś dziura, to nic. Czy to jest dobre podejście?

Marzena Dominiak
Absolutnie nie jest dobre podejście. Mleczaki to też są zęby. One dedykują, jeszcze w ogóle próchnica tych zębów mlecznych też boli. Czyli to nie jest to, że dziecko nasze nie boli. Jeżeli pojawiają się takie ubytki, osobę dorosłą boli i najczęściej szybko biegnie do stomatologa, a dziecko często nie potrafi nawet powiedzieć, że to dobrze go boli, a jednak płacze, nie chce jeść, nieprawidłowo funkcjonuje, więc boli. Zła dieta, która się w związku z tym pojawia, No bo po prostu dziecko nie będzie jadło, nie będzie piło, nie będzie funkcjonowało. To się przekłada z kolei na przewód pokarmowy. Jak już powiedzieliśmy, próchnica to bakterie. My łykamy te bakterie, więc dalej kształtujemy nieprawidłowy ekosystem w przewodzie pokarmowym. Poza tym zmiany zapalne, które się wytwarzają wokół zębów, to one jednak mogą wpływać na stan zębów stałych. To nie jest bez znaczenia, że tam się wytworzy ropień, że tam się wytworzy torbiel, bo po prostu nie ma, bo to wpływa na mieszek tego zęba wyrzynającego się pod spodem. Poza tym jak tracimy szybko zęby, to nie mamy takiego drogowskazu dla tych zębów z prawidłowym wykonaniem tych zębów.

Marzena Dominiak
One się przesuwają, wytwarzają się właśnie te wady zębowe, wady zgryzu, no i już nie mówiąc o problemie estetycznym, bo chciałabym nadmienić, są takie badania zrobione w latach 2016-20 przez m.in. Ministerstwo Zdrowia zlecone, w których mówimy, że dzieci w wieku 12 lat mają w granicach 7 do 8 proc., obawiają się uśmiechać z powodu zębów. Naprawdę więc jest to przerażające. Małe dzieci już się nie chcą uśmiechać. Więc to też ma olbrzymie znaczenie. Akceptacja społeczna, ładny biały uśmiech i zdecydowanie lepiej odbieramy taką osobę niż ta, która ma problemy. Czarne zęby, bo jednym oczywiście z możliwości no czarne, bo jest próchnica, ale czarne są metody np. takiego lapisowania zębów, jeżeli nie ma możliwości leczenia, ale jest raz możliwość zrobienia tym dzieciom znowu białych uśmiechów. Tylko też jak takiemu małemu dziecku wytłumaczyć, że ma siedzieć na fotelu i dać sobie przez godzinę, pozwolić zrobić wypełnienie? Wtedy sięgamy po co, po znieczulenie ogólne, a wiemy, że znieczulenie ogólne to leki też wpływają na stan zdrowia. Nie możemy za często ich powtarzać, bo nawet zdrowy organizm dorosłego człowieka może udźwignąć co pół roku znieczulenie ogólne. Więc u dzieci tym bardziej przy znieczuleniu ogólnym. No to znowu są specjalne metody. Często muszą być intubacje przez nos, bo jak leczymy jamę ustną, to musimy wiedzieć, że nie możemy mieć takiej rurki dotchawicznej przez jamę ustną. No i to powoduje oczywiście, znowu wszystko możemy.

Monika Rachtan
Tylko po co? Lepiej zadbać o profilaktykę.

Marzena Dominiak
Dokładnie tak.

Monika Rachtan
I nie mieć takich problemów, nie stresować dziecka, bo dla dziecka to jest ogromny stres, taki zabieg. Więc tutaj ta profilaktyka, higiena jest niezwykle istotna. Drugie pytanie manualna czy elektryczna może soniczna? Jaką szczoteczkę wybrać?

Marzena Dominiak
Taką, która da nam możliwość oczyszczenia, każdą możemy to zrobić. Manualną możemy również właściwie oczyszczać zęby i tutaj nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby tego nie zrobić. I szczotki elektryczne również. I dobór tych szczotek uzależniony jest od tego, co chcemy osiągnąć, bo jedna i druga czy elektryczna czy soniczne mają trochę inne mechanizmy szczotkowania. Jedne bardziej wymiatają, drugie bardziej przeszukują powierzchnie między zębowe. I one są ważne. W tej chwili są już takie, którymi nie wykonujemy. Ruchów, bo one same drgają i musimy tylko przesuwać, więc przy każdej z nich musimy wiedzieć, jak to zrobić.

Monika Rachtan
Czyli znowu chyba trzeba wrócić do stomatologów i indywidualnie to rozwiązanie dobrać.

Marzena Dominiak
Jak kupimy w sklepie i nie wiemy jak oczyścić to będziemy mieli taki sam problem jak przy manualnej szczotce. Umiejętne szczotkowanie jedną, drugą lub trzecią przynosi bardzo dobre efekty, ale konieczna jest wizyta u stomatologa, żeby to powiedzieć lub higienistki, higienisty stomatologicznego, żeby właściwie nauczyć jak to zrobić.

Monika Rachtan
Czy jeżeli to moje wizyty u stomatologa są w ostatnim czasie częste, faktycznie pojawia się choroba przyzębia, pojawia się próchnica, to czy ja na ten temat powinnam porozmawiać ze swoim lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej? Poinformować go, że mam takie problemy? Czy to może być istotna informacja dla lekarza rodzinnego?

Marzena Dominiak
Uważam, że jest to bardzo istotna informacja, bo może to wynikać ze stanu zdrowia ogólnego, chociażby z cukrzycy. Ale ta informacja, ta świadomość o tym powinna być zbudowana pomiędzy lekarzami stomatologami i lekarzami pierwszego kontaktu. I taki właśnie projekt w tej chwili mamy z Polskim Towarzystwem Stomatologicznym. Właśnie rozpoczynamy działania i spotkania. Mamy spotkanie w najbliższy poniedziałek takiego okrągłego stołu, o którym będziemy rozmawiali. Jak to komunikacja, edukacja podyplomowa powinna wyglądać w zakresie stomatologów i lekarzy, podstawowej opieki zdrowotnej, abyśmy wiedzieli jedni i drudzy, na co zwrócić uwagę, co jest kluczowe. Natomiast ma to olbrzymie znaczenie, bo podałam pierwszą cukrzycę, przy cukrzycy wiemy, że wszystko się gorzej goi. Wiem, że częściej może dochodzić do problemów z próchnicą zębów, chorobą przyzębia. Dlatego jeżeli tak, to być może trzeba jednak skontrolować jednak ten poziom cukru, bo może jednak coś nie do końca jest dobrze dobrane albo się rozregulowało, bo może też tak być.

Monika Rachtan
Czyli ta kontrola jest niezwykle istotna. Powinniśmy nie tylko kontrolować stan naszej jamy ustnej, ale także wiele innych parametrów, między innymi poziom witaminy D3. Chyba Was nie muszę już dziś przekonywać po rozmowie z Panią Profesor, że warto sięgać po profesjonalne produkty, które są dedykowane higienie jamy ustnej. I te produkty możecie dostać przede wszystkim w aptekach. Ja na początku odcinka odwiedziłam taką aptekę, więc w to miejsce Was dziś zapraszam, dziękując za uwagę. To był program "Po Pierwsze Pacjent", mój gość, pani profesor Marzena Dominiak Dziękuję serdecznie Pani profesor, a ja nazywam się Monika Rachtan i dziękuję wam za uwagę.