Fakty i Mity o Zdrowiu Jamy Ustnej: Rozmowa z Prezydent PTS – Prof. Marzeną Dominiak. Odcinek 93

Monika Rachtan
Cześć Monika Rachtan, Witam Was bardzo serdecznie w kolejnym odcinku programu Po Pierwsze Pacjent. Mamy marzec, a to oznacza, że jest to miesiąc zdrowia jamy ustnej. Dziś będę rozmawiała o tym, dlaczego warto zadbać o zdrowie jamy ustnej oraz o tym, jak przekłada się ono na zdrowie całego naszego organizmu. Polska mówi A i sprawdza zdrowie swoich zębów. A moim, ale przede wszystkim Waszym gościem jest prof. Marzena Dominiak. Dzień dobry pani profesor.

Marzena Dominiak
Dzień dobry, witam bardzo serdecznie.

Monika Rachtan
Pani profesor jest prorektorem Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz prezydentem Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, ale przede wszystkim lekarzem praktykiem, który także przyjmuje pacjentów w gabinecie.

Marzena Dominiak
Tak, dokładnie. Cały czas jest to najlepsze informacje o lekarzu, który ciągle jest przy pacjencie, bo może odpowiadać na potrzeby społeczne, które się pojawiają, potrzeby zdrowotne i to, co tak naprawdę się zmienia.

Monika Rachtan
Zdrowie jamy ustnej mówi także o naszym całym organizmie. Często używa się takiego stwierdzenia, że ta jama ustna to jest takie zwierciadło naszego organizmu. I co tam pani profesor widzi u swoich pacjentów, kiedy zagląda do jamy ustnej? I nie myślę tutaj tylko o tym, czy jest próchnica, czy są jakieś ubytki, ale właśnie w kontekście całego organizmu pacjenta.

Marzena Dominiak
Ja bym nawet zaczęła od tej próchnicy, bo my musimy zwrócić uwagę na tą próchnicę, nie pod kątem takiej medycyny zabiegowej, czyli robimy zabieg, bo jest ubytek, tylko musimy zwrócić uwagę na to, że ona z jakiegoś powodu występuje. Oczywiście jednym elementem może być nieprawidłowa higiena jamy ustnej, ale drugim elementem być może jest nieprawidłowa dieta. Ta dieta, która może być ilościowo jakościowa. I to może być powód taki, że jeżeli się złączy jeden czynnik lub dwa czynniki na dodatek, to ta próchnica może być kwitnąca. Może być tego bardzo dużo, to często coś się dzieje u dzieci. Na przykład spożywanie jabłka jako ostatni posiłek często powoduje, że nie tylko kwasy, lepkie pokarmy czy też ewentualnie słodzone napoje, które będą powodowały, że ta próchnica się pojawia i to dla nas już jest pierwszy objaw, to znaczy, że pewnie mamy nieprawidłową dietę albo nieprawidłowe szczotkowanie. Patrząc dalej, idąc na choroby przyzębia to jest jakby odzwierciedlenie chorób metabolicznych. Czyli mając cukrzycę większym prawdopodobieństwem będziemy mieli choroby przyzębia w postaci zmian zapalnych, które się będą pojawiały popularnie nazywanej paradontozy, zapalenia przyzębia, które się rozwija i wtedy są zaczerwienienia, są bolesności, są krwawienia, są zęby rozchwiane, czasami zmieniają pozycję te zęby.

Marzena Dominiak
Pacjenci się zgłaszają, bo na przykład mówią przesunęła mi się jedynka. No było tak ładnie, miałam ładny uśmiech, a teraz coś się zaczyna dziać. Więc jeżeli widzimy chorobę przyzębia, to powinno się nam zaświecić taka lampka czerwona, która mówi, że ok. To znaczy, że tego pacjenta coś musi być ze stanem ogólnym nieprawidłowo. I pierwsze pytanie, które się może pojawić faktycznie. Jaki jest poziom glukozy? Czy nie choruje Pan Pani na. Właśnie cukrzycę? Może poziom insuliny?

Monika Rachtan
Czyli właśnie dlatego stomatolodzy zadają nam te pytania. Takie pytania, które wydawać by się mogło są przypisane do innych specjalności do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, do diabetologa. A jednak to pytanie w wywiadzie, kiedy już stomatolog obejrzy jamę ustną, bardzo często się pojawia i wynika ono z tego, że właśnie mamy tutaj bardzo dużo informacji w naszej jamie ustnej o tym, w jakim stanie jest nasz organizm.

Marzena Dominiak
Dokładnie tak. To jest jeden z objawów. Tak jak powiedziałam, możemy zobaczyć w przebiegu różnych innych chorób metabolicznych, takich jak nadciśnienie, takie jak będzie choroby tarczycy, które się będą pojawiały inne choroby metaboliczne, bo one są wynikiem często takiego stresu oksydacyjnego i pewne zmiany w organizmie gdzieś musimy zobaczyć. Więc albo musimy zbadać badanie morfologii, zrobić badanie morfologii krwi, albo możemy zrobić USG, albo jakiekolwiek inne dodatkowe badania. Natomiast tutaj nawet rozmawiając z pacjentem widzimy, że jeżeli jest choroba przyzębia, to jest pierwszy sygnał no pewnie coś się dzieje, więc to może być kierunkowe dla lekarza, że pewnie coś się dzieje i nie wyleczymy tej choroby przyzębia, jeżeli pacjent nie będzie zaopiekowany i wyrównany na przykład z cukrzycą. Albo w drugą stronę dla lekarza POZ jeżeli jest choroba przyzębia, no to może poszukać, może pacjenta zapytać, bo może to jest pierwszy raz, bo często pacjenci nawet nie wiedzą, że mają zaburzony poziom glukozy i po prostu chodzą z takim stanem.

Monika Rachtan
Pani profesor, a często zdarza się, że jest pani tym pierwszym specjalistą, który wyłapuje takie nieprawidłowości właśnie na podstawie stanu jamy ustnej, że pacjent no, nie był ani u diabetologa, ani u lekarza rodzinnego, tylko przychodzi do pani profesor, bo ma tą popularną dziurę w zębie i pani profesor mówi o, drogi pacjencie, ja tu widzę nieprawidłowości, zdarza się być pierwszą.

Marzena Dominiak
Zdarza się być pierwszą i często pacjenci są zaskoczeni No jak ten lekarz stomatolog, bo przyszedłem faktycznie z powodu zęba czy braku zęba, a okazuje się nagle, że rozmawiamy dość głęboko o stanie ogólnym pacjenta. Natomiast oprócz tych widocznych zmian, czyli próchnicy i choroby przyzębia czasami mamy niewidoczne, bo pacjent traci zęba z różnych powodów. No i teraz przychodzi po wszczepienie implantu. No i teraz to jest już ingerencja. Robimy pewien zabieg, który indukuje proces zapalny. Jeżeli mamy w tkance kostnej już istniejący stan zapalny właśnie w wyniku tak zwanego stłuszczenia, które się pojawia, to ten przebieg gojenia nie będzie prawidłowy. Wydłuża się nam to zapalenie. I takie prawidłowe to jest, możemy powiedzieć, przebiegu chirurgii 5 dni, a jeżeli trwa dłużej, to jest już tak zwane negatywne zapalenie. I teraz to stłuszczenie, to stłuszczenie jest takim objawem tych chorób metabolicznych, które się pojawiają i to stomatolog może zrobić najszybciej, może w ten sposób rozpoznać. Dlaczego? Dlatego, że u stomatologa pacjenci zgłaszają się, możemy powiedzieć tak często jak u lekarzy POZ u. Więc jesteśmy taką grupą zawodową, która najczęściej widzi pacjentów.

Marzena Dominiak
I bardzo często wykonujemy zdjęcia rentgenowskie, które służą nam do diagnostyki stomatologicznej. Ale podstawą prawidłowej diagnostyki radiologicznej jest nie tylko zobaczenie tego jednego zęba czy tego jednego miejsca. Tylko jeżeli zlecamy już tą diagnostykę, to musimy spojrzeć na to, co widać, czyli szczękę, żuchwę, zęby, stawy skroniowo żuchwowe lub inne struktury, które są uwidocznione w zależności od tego, jaki jest obszar obrazowania. I jednym z elementów możemy ocenić gęstość kości. I jeżeli ta gęstość kości albo w skali szarości, albo możemy to wyklarować, bo są takie programy i wizualnie dla pacjenta jest bardzo dobrze, jeżeli mamy ten program, bo na przykład środek kości powinien być taki zielono niebieski z kropkami czerwonymi. Jeżeli się okazuje, że jest cały czerwony, to znaczy, że doszło do zahamowania procesu osteogenezy, a w tym miejscu dochodzi do gromadzenia tkanki tłuszczowej. I gdzie to może zobaczyć lekarz ogólny lekarz np. Ortopeda. W kręgosłupie te zmiany określane są jako takie zmiany chorobowe typu 1-2-3. A odpowiednikiem tego jest właśnie kości, szczęki, żuchwy. I teraz łącząc obrazowanie z częstotliwością widzenia pacjenta, my bardzo szybko możemy to wychwycić.

Marzena Dominiak
I teraz pytając pacjenta jak widzę to zdjęcie ze zdjęciem, potrzeba wykonać taką konsultację pacjenta. Czasami pacjent wydaje się zaskoczony A skąd pani wie, że ja mam jakiś problem? No mam takie niewielkie nadciśnienie, o takie coś tam. A jak zapytam o poziom cholesterolu? Ale dla pani po co jest? A on właśnie bardzo prosto się przekłada na to, co widzimy i czasami wychwytujemy te pierwsze zmiany, z którymi możemy pacjenta skierować do lekarza POZ u, lekarza internisty lub innego specjalisty, często endokrynologa, bo bez wyrównanego stanu ogólnego lekarz stomatolog, zwłaszcza periodontolog, chirurg stomatologiczny czy zabiegowiec może szeroko pojęty, nie powinien wykonywać żadnych zabiegów, bo one będą wikłały się albo suchym symptomem. To jest bardzo częste pytanie. Na przykład pacjent przychodzi do stomatologa i mówi Wie pani, panie doktorze, pani doktor, ja mam tendencję do suchych dołów i zawsze będę mieć po ekstrakcji ósemki najczęściej. A to jest właśnie Nic bardziej mylnego, że nie to jest tendencja, tylko ta sytuacja związana z tym stłuszczeniem, bo tam jest najwięcej kości gąbczastej. To są często pierwsze objawy, nie gojenie się.

Marzena Dominiak
Ono z czegoś wynika. Organizm nasz ma ten potencjał do samo regeneracji, więc jeżeli jest coś zaburzona, jakaś równowaga, to wtedy w ten sposób się dzieje. I to zrozumienie tych symptomów jest bardzo ważne, bo na tym poziomie my już możemy bardzo wiele wychwycić.

Monika Rachtan
Pani profesor, mamy marzec, to jest miesiąc zdrowia jamy ustnej, jest ogólnopolska kampania Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego Polska mówi A która trwa tak naprawdę przez cały rok, Ale w marcu te wszystkie działania, te wszystkie projekty są bardzo intensywne. Pojawiają się akcje, które mają nas zachęcić do tej profilaktyki. Jedną z tych akcji jest zdrowy uśmiech z Oral B i deklaracja zorganizowania 2,5 tysiąca wizyt w całej Polsce właśnie u stomatologów, gdzie będziemy mogli ocenić zdrowie naszej jamy ustnej. Jakie są obserwacje Pani profesor? Czy Polacy chętnie chodzą do stomatologa i czy faktycznie w marcu, na przykład u siebie w gabinecie, widzi pani profesor taką zwiększoną mobilizację i motywację do tego, żeby o uśmiech zadbać?

Marzena Dominiak
Muszę powiedzieć, że jako prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego od wielu lat staramy się tą akcję jak najbardziej rozpropagować w Polsce. Dlatego na polskie, na polski język przetłumaczyliśmy To Polska mówi A. Czyli szeroko otwieramy usta. Światowa Federacja Dentystyczna natomiast jest twórcą akcji na poziomie świata i 20 marca jest to dzień, w którym na całym świecie mówimy o tym zdrowiu jamy ustnej. Tak pewnie, jak się dzieją inne światowe dni związane z poszczególnymi chorobami. Ten dzień poświęcony jest dla zdrowia jamy ustnej, ale w różnych okresach czasu mamy różne takie hasła przewodnie i dla tego roku Światowa Federacja Dentystyczna przewidziała hasło, które brzmi po angielsku Happy mouth is better mental health and well-being. Więc to jest takie określenie, które nam pokazuje, łączy zdrowie jamy ustnej ze zdrowiem ogólnym. To jest taka misja przewodnia, w którym chcemy pokazać to, co się dzieje i zapraszając pacjentów do stomatologa chcemy z jednej strony popatrzeć na to, co się dzieje. Dlatego tam są bezpłatne przeglądy jamy ustnej. Właśnie dzięki partnerstwu Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego firmy Oral B. Oprócz tego są rozmowy z higienistkami i rozmowa o prawidłowej higieny jamy ustnej, bo ona jest kluczowa, żebyśmy mogli zróżnicować, co jest pierwotnym powodem powstawania zmian w jamie ustnej.

Marzena Dominiak
Bo drugą taką bardzo ciekawą kampanią, które w ramach Uniwersytetu Medycznego rozpoczęliśmy już półtora roku temu, jest kampania pod nazwą Nabieramy odwagi. To jest kampania, w której mówimy o otyłości. No i teraz możemy zastanowić się, co jest wspólnego z tą otyłością i z tą stomatologią. Okazuje się, że przebiegu otyłości dochodzi do zmian, które związane są właśnie między innymi ze spuszczeniem szpiku kostnego, o którym wcześniej mówiliśmy. Stłuszczenie narządów wewnętrznych. Pojawiają się na przykład nadmierne gromadzenie tkanki tłuszczowej w obrębie podniebienia. A stamtąd bardzo często stomatolodzy pobierają przeszczepy, na przykład do pokrywania odsłoniętych szyjek zębowych. A teraz mamy dość często te problemy przy różnych zabiegach, które wykonujemy w obrębie stomatologii, w różnych metodach leczenia czy Implantologicznego czy ortodontycznego i to pewne rzeczy nam wikła. Ale przy okazji tej otyłości to nie tylko są te objawy, o których mówimy, bo w otyłości, według publikacji z zeszłego roku, która została opublikowana w Lancecie, mamy trzy główne obszary powikłań, o których mówimy. Pierwszym to są choroby metaboliczne, które były wcześniej wymienione. Druga grupa to są tak zwane objawy mechaniczne, które związane są między innymi z występującymi problemami w obrębie kręgosłupa czy też bezdechem sennym.

Marzena Dominiak
A trzecia to są tak zwane problemy mentalne, behawioralne, problemy, nawet niejednokrotnie z żywieniem. I teraz to hasło FDI bardzo łączy i pokazuje tą wieloaspektowość, która w której ta otyłość tak popularna jest na świecie w takiej samej frekwencji występowania jak próchnica. I podkreślę jeszcze raz, że ta próchnica. Nie chcę, żebyście Państwo rozumieli, że mamy ubytki, leczymy u stomatologa, bo to tak jak idąc nie do okulisty mamy problemy z widzeniem. Dostajemy okulary, ale nie mówimy o tej metodzie działania naprawczego, tylko o czytaniu objawów. Więc ta otyłość jest elementem, który wpływa na stan zdrowia ogólnego całego naszego organizmu. W tym faktycznie pojawia się również w symptomach w obrębie jamy ustnej i przekładając na to będzie będzie też wpływało na stan przewodu pokarmowego mikrobiota, która może się zmieniać, a to przekłada się z kolei na na choroby związane z behawioralne właśnie choroby psychologiczne depresje, które się również rozwijają i bez zdrowia jamy ustnej, przebiegu choroby przyzębia nie będziemy mogli osiągnąć również tego zdrowia pod kątem psychologiczno psychiatrycznym. Jeżeli możemy powiedzieć nie chcę tu wszystkich innych aspektów wymieniać, bo są lekarze, którzy się tym zajmują.

Marzena Dominiak
Natomiast ta koincydencja występuje i nie jesteśmy w stanie osiągnąć konsensusu bez. Zdrowia.

Monika Rachtan
Ale też bez współpracy wielu specjalistów. Bo ja jeszcze tylko chciałam dodać Pani profesor powiedziała o tych trzech segmentach powikłań otyłości. A ja, żeby uzmysłowić naszym widzom, chciałabym powiedzieć, że tych powikłań otyłości literatura wymienia ponad 200, więc 200 różnych schorzeń tak naprawdę może być spowodowanych otyłością. Ja już kilka razy użyłam w tym programie takiego stwierdzenia, że gdybyśmy wygrali walkę z otyłością, wielu lekarzy mogłoby zamknąć swoje gabinety, dlatego że pewnych schorzeń by nie było. Na przykład takich jak cukrzyca typu drugiego, która najczęściej jest właśnie wynikiem naszego stylu życia. Ale to, o czym pani profesor powiedziała, o tym, że to zdrowie naszej jamy ustnej i też zdrowie naszego organizmu i też to, jak my wyglądamy, ale też jak jesteśmy zdrowi, no bo otyłość to choroba, to się wszystko ze sobą łączy. I żeby to leczyć prawidłowo i żeby nawet nie leczyć, ale funkcjonować w dobrym zdrowiu, to ważna jest współpraca. Ważna jest współpraca pomiędzy lekarzem a pacjentem, ale też ważna jest współpraca między specjalistami, bo leczenie otyłości, no właśnie, może zacząć się w gabinecie stomatologa, ale potem obejmuje jeszcze kolejnych lekarzy diabetologa, lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, kardiologa.

Monika Rachtan
I teraz kampania Nabieramy odwagi właśnie gromadzi wielu różnych specjalistów. I czy faktycznie w systemie, w polskim systemie opieki zdrowotnej ta współpraca nad pacjentem, który zmaga się z chorobą, jaką jest otyłość, jest obecna? Czy jeszcze mamy tutaj wiele do zrobienia?

Marzena Dominiak
No, wydaje mi się, że z jednej strony można by było powiedzieć, że mamy, bo już wiele, wiele grup zawodowych zaczyna zwracać na to uwagę, więc już z tego się bardzo cieszę. Na tyle się już to zmieniło, że często już mówimy o tym problemie, ale teraz musimy to wszystko połączyć, ustalić pewne algorytmy postępowania i chyba należy tu, czy raczej na pewno wyróżnić nadwagę i chorobę otyłości ową. I podkreślić to, że mówimy tutaj o profilaktyce, diagnostyce i o leczeniu choroby. Otyłości owej, bo wiadomo, że to jest najtrudniejsze. Ale zawsze mówimy lepiej zapobiegać niż leczyć. Więc ten pierwszy etap i tegoroczna właśnie kampania. To co na co zwracam uwagę na konferencję, na którą, którą organizujemy w Uniwersytecie Medycznym po raz drugi w Sejmie. Tym razem takim bardzo ładnym hasłem Bądźmy zdrowi.

Monika Rachtan
Pani profesor, zorganizowaliśmy, jesteśmy dzień po konferencji.

Marzena Dominiak
Dobrze zorganizowaliśmy konferencję w Sejmie z takim tytułem, hasłem, akronimem Bądźmy zdrowi to zdrowie. To jest akronim, który powstaje z pierwszych liter słów z. Jak zdrowie, d jak dieta. R jak ruch. O jak odpowiedzialność W jak inspiracja w Jak wiedza i jak inspiracja. To powoduje, że mamy hasło zdrowi. I tu w tych poszczególnych panelach rozmawialiśmy o tym, co jest takim tematem przewodnim, czyli mówiliśmy, co to jest tak naprawdę zdrowie, jak możemy je zbudować. Oczywiście z biologicznego punktu widzenia wiemy, ale ważne, jak przełożyć to na praktykę. Dlatego mówiliśmy o edukacji. Mówiliśmy o edukacji zdrowotnej, o kształceniu profilaktyków, może nawet do spraw otyłości. Jak to jest ważna pedagogika po to, żeby ci profilaktyce mogli pójść do szkół i właściwie kształcić, żebyśmy mogli mówić o tym w sposób prawidłowy i profesjonalny. I to jest jakby najważniejsze w tym całym działaniu. Później jak na to wszystko wpływa dieta, Bo dieta tylko nie rozumieniu dieta jako dieta, tylko jako żywienie. I bardzo ważne tu jest spojrzenie bardzo szerokie zarówno od prawa żywnościowego, jak i producentów żywności, od tego co my jemy, co szukamy na półkach, jak te produkty są oznakowane, co my możemy zobaczyć na tym etykietowaniu.

Marzena Dominiak
Być może coś powinniśmy zmienić I to jest niezmiernie ważna cała sytuacja. Więc jak ten talerz jest zbudowany? Bo od tego też uzależniony jest, jak później ta nasza waga będzie wyglądała. Jakie pory jedzenia są właściwe? Co jemy? Więc to jest jakby bardzo, bardzo istotnie ważne. Jakie produkty mamy? Właśnie Chociażby napoje słodzone czy tłuszcze trans, które występują, o których czasami zapominamy, że przełożenie na kaloryczność to czasami może być tak jak 100 gram chipsów. To według wzoru Pana profesora wylężała. To jest jak 52 łyżeczki cukru w szklance herbaty. Więc dla potencjalnej osoby, która przychodzi do gabinetu bez takiej wiedzy, to są bardzo wymowne informacje, które staraliśmy się przekazać państwu. Dodatkowo mówimy o prawidłowym ruchu, który ruch czy każdy sport, który uprawiamy, mimo że faktycznie jest ekscytujący. Każdy. Ale dla odmłodzenia szpiku kostnego jest ważne obciążenie osiowe kręgosłupa i to z odpowiednim tempem przemieszczania się. Są dostępne publikacje naukowe, o których wiemy, że ruch w tempie 5 kilometrów na godzinę dopiero jest właściwy, a nie 3. Czyli nie wolny spacer, a szybki ruch.

Marzena Dominiak
Kiedy to dochodzi do takiego obciążenia i powinniśmy tygodniowo przejść przynajmniej 20 kilometrów? No i oczywiście odpowiedzialność. To jest bardzo ważny element, w którym rozmawialiśmy. O czym pani redaktor? Właśnie o odpowiedzialności i reklamie. To, co my możemy zobaczyć?

Monika Rachtan
Tak, to jest bardzo ważne, jeżeli chodzi o to, co my widzimy w mediach, co widzimy w telewizji, ale też to, co widzimy w podcastach, o czym słuchamy w radiu. I dla mnie bardzo przerażające w kontekście otyłości jest to, że wciąż jeszcze w telewizji, między pasmami stricte kierowanymi do dzieci pojawiają się reklamy popularnej sieci sieci restauracji, która serwuje zestawy dań, które mają po 1500 kalorii i niestety pojawiają się one także w publicznej telewizji, co absolutnie nie powinno mieć miejsca, więc brakuje mi w tym wszystkim takiej konsekwencji. Ale to, o czym rozmawialiśmy na konferencji w kontekście właśnie takiego holistycznego naszego zdrowia, począwszy od jamy ustnej, poprzez cały nasz organizm, tutaj wydaje się, że jest potrzebna jakaś taka systemowa zmiana, bo te wszystkie dyskusje, wprowadzanie np. 20 kilometrów tygodniowo to jest coś, co jest dużym procesem, co wymaga zaangażowania od samego nie pacjenta, tylko osoby zdrowej, ale tak naprawdę wymaga ogromnej zmiany stylu życia, dlatego że my pracując po 8 godzin i dojeżdżając do pracy godzinę i wracając godzinę mamy problem z tym, żeby przygotować sobie zdrowe posiłki na kolejny dzień.

Monika Rachtan
Mamy problem z tym, żeby ruszać się regularnie, a jeszcze w sposób prawidłowy, no to już jest naprawdę bardzo duży wysiłek. Więc wydaje się, że coś tu musi się zadziać z naszym stylem życia, tak odgórnie, żeby to wszystko było możliwe do wprowadzenia. Bo myślę, że zwykłemu Kowalskiemu byłoby trudno.

Marzena Dominiak
Na pewno ta zmiana systemowa jest potrzebna i stąd właśnie nasze spotkanie i wypracowane rekomendacje. Po każdym panelu, które składamy na ręce właśnie od poszczególnych ministerstw, które chcemy w tej całej grupie zaproszonych gości, którzy są reprezentantami zarówno towarzystw federacji, uniwersytetów, posłów, polityków, jak i też wszystkich influencerów, bo też taka grupa faktycznie pojawiła się, może faktycznie wspólnie wypracować pewne zmiany, które byłyby wartościowe do wprowadzenia w całym systemie nie tylko ochrony zdrowia, ale w całym naszym sposobie kształcenia. Im szybciej zaczniemy kształcić i nabierać, znaczy kształtować nawyki u najmłodszego pokolenia, to tym lepiej. Ono będzie się przekładało później na prawidłowe funkcjonowanie w świecie dorosłym. Ja wiem, że jest to trudne i wymaga to czasu, zwłaszcza od osób dorosłych. Pewnie trzeba zaczynać od najmniejszych kroków, więc te najprostsze, najprostsze rzeczy mogą być wybrane przez poszczególnych pacjentów, którzy chociażby przychodzą do stomatologa.

Monika Rachtan
No właśnie, ale to ta zmiana, o której cały czas rozmawiamy, wymaga czasu i zaangażowania. Natomiast jeżeli chodzi o szczotkowanie zębów, no to jest to bardzo proste. Możemy zrobić to już dzisiaj, stojąc tak naprawdę przed lustrem i trochę skupiając się na tym, w jaki sposób my te zęby szczotkujemy. Bo oczywiście mamy pewne schorzenia, pewne zależności, które są uwarunkowaniami naszego organizmu, ale tak naprawdę wiele zależy od nas, czyli jak my te zęby myjemy. No po prostu robimy to codziennie. Powinniśmy po każdym posiłku.

Marzena Dominiak
Powinniśmy myć przynajmniej dwa razy dziennie, przez dwie minuty możemy powiedzieć i dwa razy w roku być u stomatologa. I takie zwrócenie właśnie na małą wielką rzecz może spowodować, że poczujemy pewną zmianę, poprawę, będziemy się lepiej czuli, bardziej zadbani, będzie ładniejszy uśmiech, będziemy szerzej się śmiali, śmiali, a to też będzie wpływało na ogólne nasze samopoczucie. Więc jeżeli sięgniemy po szczotkę do zębów, jesteśmy w stanie poprawić sobie nie tylko zdrowie, ale i też uśmiech i tą naszą codzienność. I poczuć, że wprowadziliśmy jakąś zmianę w nasze życie.

Monika Rachtan
Pani profesor, kiedy idziemy do drogerii? Tych rzeczy na półkach jest bardzo wiele. Trudno jest nam wybrać, bo oczywiście w rekomendacjach pojawiają się różne substancje, jak właśnie którą pastę wybrać, jak powinna, jak powinna być zbudowana szczoteczka. Ale kiedy my wchodzimy do tego sklepu i tych rzeczy jest tak wiele, to trudno nam jakby nad tym wszystkim zapanować, poukładać sobie tą wiedzę. Więc ja chciałam zapytać, czy lepiej wybrać szczoteczkę manualną czy szczoteczkę elektryczną? Czy warto wymienić szczoteczkę manualną na elektryczną?

Marzena Dominiak
Generalnie rekomendację powinien zawsze wydać stomatolog i do tego stomatologa lub higienistki lub higienisty stomatologicznego. Powinniśmy się zgłosić i porozmawiać o szczegółach, ale jeżeli będziemy porównywali efektywność pracy czy kształt części pracującej szczotek elektrycznych z okrągłą główką, czy też szczotek innych z prostokątną główką, to widzimy przede wszystkim ich możliwość jakości pracy pod kątem dopasowania do powierzchni zębów. Te są małe i przez to, że są małe możemy przesuwać i dokładnie przylegać. One mogą być do każdej powierzchni zęba precyzyjnie, zwłaszcza przy dolnych zębach, kiedy mamy problem w takim umiejscowieniu tej szczotki prostokątnej, jak powinniśmy umieścić w łuku, musimy czasami obracać ją do góry nogami, żeby ona mogła dobrze zafunkcjonować. W przypadku takiej małej, z okrągłą główką jesteśmy precyzyjni. Możemy szczotkować z każdej strony te zęby szybko i skutecznie, bo wystarczy od półtora do dwóch sekundy, że przykładamy do każdej powierzchni zęba, tym do powierzchni żującej również. Mamy dodatkowo tutaj windykatory barwne, które są w stanie nam pokazać siłę nacisku, czyli są bezpieczne dla naszych dziąseł.

Monika Rachtan
Czyli szczoteczki elektryczne są bezpieczne dla naszych dziąseł i mogą być delikatne?

Marzena Dominiak
Tak, mogą być delikatne. Możemy to zobaczyć na różnego rodzaju testach, które są dostępne, czy też nawet z taką bańką mydlaną, których jesteśmy w stanie przyłożyć tą szczoteczkę i ta bańka nie pęka. Ale również mamy taki indykator barwny, w którym jesteśmy w stanie. Ja na chwileczkę postaram się włączyć. Jeżeli naciskamy siłę nacisku, to powinna ona być zielona. Nie powinna być czerwona tak jak się to w tym momencie dzieje. I jeżeli możemy zwracamy na to uwagę, bo to widać. Możemy jak najbardziej bezpieczny sposób szczotkować zęby. Nie będziemy powodować uszkodzeń dziąseł i to jest jakby dla nas najważniejsze w całym naszym postępowaniu i śmiało możemy je używać w różnych sytuacjach czy przy aparatach ortodontycznych, czy przy leczeniu chirurgicznym również. Więc jak najbardziej taka rekomendacja jest dobra i właściwy sposób szczotkowania powinien być omówiony właśnie w gabinecie stomatologicznym, więc najlepiej jesteśmy w stanie zwrócić uwagę na te szczegóły.

Monika Rachtan
Pani profesor, a zdarza się, że pacjent przychodzi do gabinetu stomatologicznego, do gabinetu pani profesor i przynosi tą szczoteczkę swoją czy elektryczną, czy manualną, którą posiada. I pyta pani profesor, czy ja dobrze te zęby szczotkuję i czy w ogóle można coś takiego zrobić? Czy to jest dopuszczalne, że ja przyjdę ze swoją szczoteczką do gabinetu stomatologicznego i że zostanę wyedukowana, że tak powiem, na gorąco?

Marzena Dominiak
Tak, jak najbardziej. Zapraszamy i bardzo się cieszymy nawet, że ci pacjenci do nas chcą przyjść albo wręcz prosimy pacjentów, żeby przynieśli swoje szczotki, bo one nam pokazują prawie wszystko. Pokaż mi szczoteczkę, a powiem ci, jak myjesz zęby. Bo faktycznie takie spłaszczone te główki, rozczapierzone one powodują, że te włosie przestaje być elastyczne, twarde.

Monika Rachtan
I tu pojawia się odpowiedź na pytanie, czy wymieniać końcówkę szczoteczki elektrycznej albo czy wymieniać szczoteczkę manualną. No właśnie tak.

Marzena Dominiak
Trzeba wymieniać raz na trzy miesiące, dlatego że po pierwsze właśnie te włosie traci elastyczność, sprężystość, Zaokrąglone końcówki przestają być zaokrąglone, mogą powodować powstawanie wtedy mikro urazów mogą się pojawiać takie drobne ranki. Poza tym może się kumulować płytka bakteryjna. Ona będzie z czasem mimo wszystko coraz więcej, coraz więcej, co może powodować dodatkowo indukcję takiego stanu zapalnego, Więc dlatego powinna być wymieniona co 3 miesiące, niezależnie od tego jaka ona jest. Nawet czasami mówimy, że jeżeli po stanach chorobowych, jakichś zapalnych czy wirusowych, może powinniśmy wymienić ją nawet szybciej.

Monika Rachtan
Czyli po przeziębieniu na przykład warto rozważyć wymianę końcówki.

Marzena Dominiak
Często powoduje albo wirus, albo bakteria i one niestety mogą tutaj pozostać i takie zmiany mogą być po prostu podtrzymywane, więc jak najbardziej trzeba to zmieniać i regularnie zwracać na to uwagę, bo tylko to zabezpieczy przed pojawieniem się problemów.

Monika Rachtan
Pani profesor. Te kolorowe włoski na główce Szczoteczki. Czy one coś oznaczają?

Marzena Dominiak
Tak, ta zmiana koloru na przykład z niebieskiego na biały albo z zielonego na żółty, będzie nam mówiła o tym, że ta szczotka jest zużyta. Czyli pomaga nam dodatkowy windykator, barwny w tym, że już należy to zmienić. I zwracajmy na to uwagę, bo ono faktycznie jest potrzebne.

Monika Rachtan
A jak przechowywać szczoteczkę do zębów? Czy ja pamiętam, jak jeździłam na kolonie i używałam jeszcze wtedy szczoteczki manualnej, to miałam takie pudełko plastikowe. Tam mama mi chowała szczoteczkę do zębów i to jakoś zawsze obrzydzało to pudełko, bo wydawało mi się, że właśnie wkładam tam i w tym pudełku rosną mi, namnażają się bakterie, więc czy to ma znaczenie, w jaki sposób my przechowujemy naszą szczoteczkę i jak jest najbezpieczniej?

Marzena Dominiak
No powinniśmy przechowywać. Raczej nie w zamykanych pudełkach. One są tak zwane transportowe, czyli jak przejeżdżamy z miejsca na miejsce, powinny być one zamknięte w takich opakowaniach. Faktycznie, żeby wtedy takim zewnętrznymi czynnikami nie uległo zabrudzeniu. Natomiast po umyciu ona powinna być zębów, powinna być wypłukana. Dokładnie. Powinna być pozbawiona tej pasty do zębów lub tych resztek. Tej płytki nazębnej, która się znajduje i powinna zostać wysuszona. Ona musi być sucha, więc nie powinniśmy jej zamykać w żadnych opakowaniach. Natomiast też ważne, żebyśmy nie wkładali do jakichś wspólnych kubków dla całej rodziny, bo niestety ta kontaminacja bakteryjna jest. Pamiętajmy, że bakterie powodują próchnicę, bakterie powodują również choroby przyzębia i to jest rzecz, którą możemy niestety przenosić od najmłodszych lat. Rodzice niestety dzieciom. I to może zmieniać ten ekosystem bakteryjny. I oczywiście cukry. Cukry zmieniają rodzaj bakterii, które się pojawiają w jamie ustnej i to później trudniej jest nam wyeliminować.

Monika Rachtan
I też pamiętajmy o cukrach, że to nie tylko cukierki i słodzone napoje, ale także jabłko zjedzone wieczorem także nie jest korzystne dla zdrowia naszej jamy ustnej. Jeżeli owoce to tak do 14:15.

Marzena Dominiak
No najlepiej owoce w ogóle. Oczywiście nie są zabronione, ale powinny być przy posiłkach, nie jako przekąski, bo one dodatkowo mogą jeszcze powodować, że wchodzimy w trudniejsze problemy jakąś insulinę. Zmiany w poziomach insuliny, cukru dużo jest fruktoza. Tu jest trudniejszy problem metabolizmu, więc generalnie owoce są bardzo dobre, ale na pewno nie wieczorami. Nie miękkie, nie z dużą ilością właśnie tej fruktozy, gdyż to też jest cukier, który będzie powodował nam zmianę, zakwaszenie tego środowiska jamy ustnej. Jeżeli są kleiste i jeszcze na dodatek zostają w przestrzeniach zwłaszcza międzyzębowych. No i to są kwasy oczywiście i predysponują do rozwoju próchnicy. No i jeszcze jeden czynnik, który chyba chciałabym tutaj podkreślić. No bo nie wszyscy mają taką samą tendencję do rozwoju próchnicy. Możemy oczywiście powiedzieć, bo skutecznie szczotkują, ale jeszcze jest bardzo ważny poziom witaminy D. Nie byłabym sobą, gdybym tego nie powiedziała, bo niestety mamy również pandemiczny niedobór tej witaminy D i ona często powoduje zmiany w gęstości kości, Bo jeżeli gęstość kości zmienia się, to tak samo struktura zęba Ona w 95% procentach jest histologicznie podobna do kości.

Marzena Dominiak
No więc jeżeli tu zmienia, to czemu nie tu? Plus kwasy, które mamy w jamie ustnej. Prawidłowe szczotkowanie powoduje, że te ubytki pojawiają się wielokrotnie częściej, więc kolejne symptomy w jamie ustnej możemy zwrócić na to uwagę. Czy ktoś ma prawidłowy poziom witaminy D czy też nie.

Monika Rachtan
2,5 tysiąca wizyt w całej Polsce, które będą organizowane w ramach kampanii Polska mówi A podkreślam bezpłatnych wizyt. Pani profesor, czy na stronie Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego znajdziemy dokładne informacje, gdzie możemy się udać, gdzie te wizyty są realizowane?

Marzena Dominiak
Tak, oczywiście. Zawsze co roku mamy dodatkową stronę www. Polska mówi, a nie tylko na stronie Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, więc warto zapamiętać to hasło. I tam są dokładne informacje o gabinetach partnerskich, które właśnie oraz które będą świadczyły te bezpłatne przeglądy. I zapraszamy bardzo serdecznie, bo warto skorzystać, warto porozmawiać z higienistkami, Warto mieć ten przegląd jamy ustnej, bo możemy bardzo wiele rzeczy wyczytać i i zmienić w naszych nawykach, do czego bardzo chętnie zapraszam.

Monika Rachtan
A ja chciałabym chyba Państwu powiedzieć, że przyszedł już czas, kiedy nie należy bać się stomatologa. I myślę, że te 2,5 tysiąca wizyt zrealizowanych w całej Polsce to świetna okazja, żeby odnowić kontakt ze stomatologiem. Jeżeli ktoś dawno nie był u tego specjalisty, zobaczyć, jak wygląda nowoczesna stomatologia, że jest ona naprawdę przyjemna, a przede wszystkim pomaga nam utrzymać zdrowie nie tylko jamy ustnej, ale całego naszego organizmu. Pani Profesor, bardzo dziękuję za naszą dzisiejszą rozmowę. Bardzo dziękuję. Moim, ale przede wszystkim Waszym gościem była profesor Marzena Dominiak. To był program Po Pierwsze Pacjent. Ja nazywam się Monika Rachtan i zapraszam Was na moje media społecznościowe. Do zobaczenia.